Ένα ανθρώπινο κρανίο ηλικίας ενός εκατομμυρίου ετών που βρέθηκε στην Κίνα υποδηλώνει ότι το είδος μας, ο Homo sapiens, άρχισε να εμφανίζεται τουλάχιστον μισό εκατομμύριο χρόνια νωρίτερα από ό,τι πιστεύαμε, σύμφωνα με νέα μελέτη.
Επιπλέον, δείχνει ότι συνυπήρξαμε με άλλα συγγενικά είδη, συμπεριλαμβανομένων των Νεάντερταλ, για πολύ μεγαλύτερο διάστημα από ό,τι είχαμε φανταστεί. Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η ανάλυσή τους «αλλάζει ριζικά» την κατανόησή μας για την ανθρώπινη εξέλιξη και, αν είναι σωστή, θα αναδιαμορφώσει σημαντικά ένα από τα πρώτα κεφάλαια της ιστορίας μας.
Ωστόσο, άλλοι ειδικοί σε ένα πεδίο όπου οι διαφωνίες για την εμφάνιση μας στον πλανήτη είναι πολλές, λένε ότι τα συμπεράσματα της νέας μελέτης είναι πιθανό να ισχύουν αλλά μακριά από βέβαια. Η ανακάλυψη, που δημοσιεύτηκε στο κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό Science, εξέπληξε την ερευνητική ομάδα, η οποία περιλάμβανε επιστήμονες από ένα πανεπιστήμιο της Κίνας και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Ηνωμένου Βασιλείου.
«Από την αρχή, όταν πήραμε τα αποτελέσματα, μας φάνηκαν απίστευτα. Πώς είναι δυνατόν να φτάνουν τόσο βαθιά στο παρελθόν;», δήλωσε ο καθηγητής Xijun Ni του Πανεπιστημίου Fudan, ο οποίος συνυπέγραψε την ανάλυση. «Αλλά τα ελέγξαμε ξανά και ξανά, χρησιμοποιώντας όλα τα μοντέλα και τις μεθόδους, και πλέον είμαστε σίγουροι για το αποτέλεσμα – και είμαστε πραγματικά ενθουσιασμένοι».
Όταν οι επιστήμονες βρήκαν το κρανίο, που ονομάστηκε Yunxian 2, υπέθεσαν ότι ανήκε σε έναν πρώιμο πρόγονό μας, τον Homo erectus, τον πρώτο άνθρωπο με μεγάλο εγκέφαλο, καθώς χρονολογούνταν περίπου ένα εκατομμύριο χρόνια πριν, πολύ πριν εμφανιστούν οι πιο εξελιγμένοι άνθρωποι. Ο Homo erectus εξελίχθηκε τελικά και άρχισε να διαφοροποιείται πριν από 600.000 χρόνια στους Νεάντερταλ και στον Homo sapiens.
Η νέα ανάλυση του Yunxian 2, που έχει αξιολογηθεί από ανεξάρτητους ειδικούς, υποδηλώνει όμως ότι δεν πρόκειται για Homo erectus. Τώρα θεωρείται ότι ανήκει στον Homo longi, ένα συγγενικό είδος σε παρόμοιο επίπεδο ανάπτυξης με τους Νεάντερταλ και τον Homo sapiens. Τα γενετικά στοιχεία δείχνουν ότι υπήρξε παράλληλα μαζί τους, επομένως αν ο Yunxian 2 περπατούσε στη Γη πριν από ένα εκατομμύριο χρόνια, οι πρώιμοι Νεάντερταλ και ο Homo sapiens πιθανότατα υπήρχαν επίσης.
Αυτή η εκπληκτική ανάλυση έχει μεταθέσει δραματικά τη χρονολογική πορεία της εξέλιξης των ανθρώπων με μεγάλο εγκέφαλο κατά τουλάχιστον μισό εκατομμύριο χρόνια, σύμφωνα με τον καθηγητή Chris Stringer του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας, ο οποίος συνυπέγραψε την έρευνα. «Πιθανότατα υπάρχουν απολιθώματα ενός εκατομμυρίου ετών του Homo sapiens κάπου στον πλανήτη – απλώς δεν τα έχουμε βρει ακόμα», ανέφερε.
Υπάρχουν δύο τρόποι για να προσδιοριστεί το είδος ενός πρώιμου ανθρώπου και πότε περπάτησε στη Γη – η ανάλυση του σχήματος του κρανίου και τα γενετικά δεδομένα. Στην περίπτωση του Yunxian 2 χρησιμοποιήθηκαν και οι δύο μέθοδοι, οδηγώντας στο ίδιο συμπέρασμα. Άλλοι ερευνητές, όπως ο Dr. Aylwyn Scally, εξελικτικός γενετιστής στο Πανεπιστήμιο του Cambridge, επισημαίνουν ότι υπάρχουν σημαντικές αβεβαιότητες και στις δύο μεθόδους.
«Πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί με τις χρονολογήσεις, γιατί είναι πολύ δύσκολο να γίνουν, ανεξαρτήτως των στοιχείων που εξετάζουμε, είτε γενετικών είτε απολιθωματικών», δήλωσε. «Ακόμη και με τα περισσότερα γενετικά δεδομένα, είναι πολύ δύσκολο να προσδιοριστεί ακριβής περίοδος συνύπαρξης αυτών των πληθυσμών εντός 100.000 ετών ή και περισσότερο».
Πρόσθεσε ότι, ενώ τα συμπεράσματα των καθηγητών Ni και Stringer είναι πιθανώς σωστά, δεν είναι βέβαια, και απαιτούνται περισσότερα στοιχεία. «Η εικόνα παραμένει αρκετά ασαφής, οπότε αν τα συμπεράσματα αυτής της έρευνας υποστηριχθούν από άλλες αναλύσεις, ιδανικά με γενετικά δεδομένα, τότε θα αρχίσουμε να αισθανόμαστε όλο και πιο σίγουροι», δήλωσε στο BBC News.
Τα πρώτα γνωστά αποδεικτικά στοιχεία του Homo sapiens στην Αφρική είναι ηλικίας 300.000 ετών, γεγονός που μας κάνει να υποθέτουμε ότι το είδος μας μπορεί να εξελίχθηκε πρώτα στην Ασία. Ωστόσο, δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία για να είμαστε σίγουροι σε αυτό το στάδιο, σύμφωνα με τον καθηγητή Stringer, καθώς υπάρχουν και απολιθώματα ενός εκατομμυρίου ετών στην Αφρική και την Ευρώπη που πρέπει να ενσωματωθούν στην ανάλυση.
«Υπάρχουν κάποια γενετικά στοιχεία που υποδεικνύουν ακόμη αρχαιότερη εμφάνιση του είδους μας, που μπορεί να αναμείχθηκε με τη γραμμή μας, αλλά αυτό δεν έχει ακόμα αποδειχθεί», δήλωσε στο BBC News. Η νωρίτερη χρονολόγηση σημαίνει ότι τα τρία είδη ανθρώπων συνυπήρχαν στον πλανήτη για περίπου 800.000 χρόνια, πολύ περισσότερο από ό,τι πιστεύαμε, πιθανώς αλληλεπιδρώντας και αναμειγνυόμενα μεταξύ τους.
Η νωρίτερη εμφάνιση βοηθά επίσης στην εξήγηση δεκάδων ανθρώπινων απολιθωμάτων ηλικίας 800.000 έως 100.000 ετών που ήταν δύσκολο να καταταχθούν στο ανθρώπινο οικογενειακό δέντρο – το λεγόμενο «μπέρδεμα στη μέση». Η πρώιμη εμφάνιση του Homo sapiens, του Homo longi και των Νεάντερταλ λύνει εύκολα το πρόβλημα, καθώς τώρα τα δύσκολα στην κατηγοριοποίηση απολιθώματα μπορούν να τοποθετηθούν σε μία από τις «τρεις μεγάλες ομάδες» ή στους πιο πρωτόγονους προγόνους τους, τον ασιατικό Homo erectus και τον heidelbergensis, σύμφωνα με τον καθηγητή Ni.
«Η ανθρώπινη εξέλιξη μοιάζει με δέντρο», είπε. «Αυτό το δέντρο περιλάμβανε πολλούς κλάδους, και υπήρχαν τρεις κύριοι κλάδοι που συνδέονται στενά, πιθανώς με αλληλοαναπαραγωγή, και συνυπήρχαν για σχεδόν 1 εκατομμύριο χρόνια. Πρόκειται για ένα απίστευτο αποτέλεσμα». Το κρανίο εκσκαφτήκε μαζί με δύο ακόμη στην επαρχία Χουμπέι. Ωστόσο, ήταν κατεστραμμένα και θρυμματισμένα, γεγονός που ήταν ένας από τους λόγους που το Yunxian 2 είχε κατηγοριοποιηθεί λανθασμένα ως erectus.
Για να επανέλθουν στην αρχική τους μορφή, η ομάδα του καθηγητή Ni σαρώσε τα κρανία, τα αποκατέστησε ψηφιακά με μοντελοποίηση και στη συνέχεια εκτύπωσε αντίγραφα σε 3D εκτυπωτή. Η σωστή απεικόνιση τους επέτρεψε στους επιστήμονες να τα επανακατηγοριοποιήσουν ως ξεχωριστή – πιο εξελιγμένη ομάδα ανθρώπων.
Πηγή: BBC
