Γιώργος Μαζιάς
Για δεκαετίες, οι καρδιολόγοι κατηγορούσαν τη χοληστερόλη, την υψηλή πίεση και τα «βουλωμένα» αγγεία για τα εμφράγματα. Όμως, μια νέα έρευνα από τη Φινλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο έρχεται να ταράξει τα νερά της ιατρικής κοινότητας, φέρνοντας στο φως έναν απρόβλεπτο ένοχο: βακτήρια που «κρύβονται» μέσα στις αρτηρίες μας.
Οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι βαθιά μέσα στις αθηρωματικές πλάκες υπάρχουν μικροσκοπικές αποικίες βακτηρίων – γνωστές ως βιοφίλμ – οι οποίες παραμένουν ανενεργές για χρόνια, ίσως και για δεκαετίες. Αυτοί οι ζελατινώδεις σχηματισμοί προστατεύονται αποτελεσματικά από το ανοσοποιητικό σύστημα και τα αντιβιοτικά, καθιστώντας τους αόρατους και σχεδόν άτρωτους.
Το ανησυχητικό είναι πως μια εξωτερική «σπίθα» – όπως μια ιογενής λοίμωξη, το στρες ή άλλη φλεγμονή – μπορεί να αφυπνίσει αυτά τα βακτήρια. Μόλις ενεργοποιηθούν, προκαλούν μια έντονη φλεγμονώδη αντίδραση στα τοιχώματα των αγγείων. Η πίεση αυτή μπορεί να οδηγήσει στη ρήξη της πλάκας, κάτι που συχνά πυροδοτεί τη δημιουργία θρόμβου και τελικά ένα έμφραγμα.
Σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Journal of the American Heart Association, οι ερευνητές εντόπισαν γενετικά ίχνη βακτηρίων του στόματος – όπως τα Streptococcus viridans– μέσα στις αρτηρίες ασθενών που είχαν υποβληθεί σε εγχείρηση ή είχαν πεθάνει αιφνίδια από καρδιολογικά αίτια. Ακόμη πιο εντυπωσιακό: σε κάποιες περιπτώσεις, οι επιστήμονες «έπιασαν» τα βακτήρια την ώρα που ξεκολλούσαν από το βιοφίλμ τους κατά τη διάρκεια ενός εμφράγματος, με το ανοσοποιητικό να αντιδρά σε πραγματικό χρόνο.
Αν αυτά τα ευρήματα επιβεβαιωθούν, το μέλλον στην πρόληψη και θεραπεία των καρδιοπαθειών αλλάζει ριζικά. Οι λοιμώξεις ίσως αποτελούν τον κρυφό παράγοντα που συνδέει το στόμα, τη μικροβιακή ισορροπία και την υγεία της καρδιάς. Από διαγνωστικά τεστ που θα ανιχνεύουν βακτηριακές υπογραφές στις αρτηρίες, μέχρι εμβόλια ή θεραπείες που θα στοχεύουν συγκεκριμένα τα ύποπτα μικρόβια, οι ορίζοντες της καρδιολογίας ανοίγουν σε μια νέα εποχή.
Όπως σχολιάζουν οι ερευνητές, «ίσως δεν αρκεί πια να φροντίζουμε τα επίπεδα χοληστερόλης μας· πρέπει να φροντίζουμε και τα μικρόβιά μας». Μια εύστοχη υπενθύμιση ότι η καρδιά μας, τελικά, μπορεί να εξαρτάται πολύ περισσότερο από την στοματική και μικροβιακή μας υγεία απ’ ό,τι νομίζαμε.
