Η μεσαιωνική πόλη-φρούριο Γρεναδίλα, της Ισπανίας είναι μία πόλη-φάντασμα. Οι επισκέπτες σήμερα μπορούν να κρυφοκοιτάξουν στα άδεια και παρατημένα από ζωή δωμάτια, να περιπλανηθούν στους περιτειχισμένους δρόμους της και να δουν την πόλη από την κορυφή του κάστρου της. Αλλά κανείς δεν ζει εκεί. Όχι από τότε που όλοι οι κάτοικοι εκδιώχθηκαν τη δεκαετία του 1960.
Το ιστορικό της εκκένωσης
Αρχικά ιδρύθηκε από μουσουλμάνους τον 9ο αιώνα, η Γρεναδίλα κατείχε ένα στρατηγικό σημείο που επέτρεπε στους κατοίκους της να παρακολουθούν την «Ruta de la Plata», μια αρχαία εμπορική και ταξιδιωτική διαδρομή στην περιοχή. Με την πάροδο των χρόνων, η κυριαρχία της πόλης άλλαξε χέρια, και σήμερα είναι ένα από τα λίγα ισπανικά οχυρά χωριά όπου τα αρχαία τείχη είναι ακόμη άθικτα.
Το τέλος της ξεκίνησε τη δεκαετία του 1950, κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Φρανσίσκο Φράνκο, όταν η Ισπανία ξεκίνησε ένα τεράστιο έργο κατασκευής φραγμάτων, ως έναν μέσο τόνωσης της οικονομία κατά την περίοδο της απομόνωσης. Η μεγαλύτερη από αυτές τις προσπάθειες ήταν η κατασκευή του φράγματος «Gabriel y Galán» στον ποταμό Alagón, και το 1955 οι αρμόδιοι διέταξαν ότι η Γρεναδίλα βρισκόταν στην πλημμυρική ζώνη και επομένως έπρεπε να εκκενωθεί.
Κατά τη διάρκεια 10 ετών, από το 1959 έως το 1969, και οι 1.000 κάτοικοι εκδιώχθηκαν με τη βία, ενώ πολλοί μεταφέρθηκαν σε οικισμούς εποικισμού κοντά στο χωριό. Όταν τα νερά άρχισαν να ανεβαίνουν το 1963, κάλυψαν όλες τις διαδρομές προς το χωριό, εκτός από μία, μετατρέποντάς το σε χερσόνησο. Αλλά μέχρι εκεί έφτασε το νερό – η ίδια η πόλη δεν πλημμύρισε ποτέ. Παρ’ όλα αυτά, δεν επετράπη στους κατοίκους να επιστρέψουν.
Τι ισχύει σήμερα για τους κατοίκους της πόλης
Η εμπειρία ήταν τραυματική για τους ντόπιους, και πολλοί εξ αυτών εξακολουθούν να κουβαλούν την απογοήτευσή τους. «Ήταν μια παρωδία», δήλωσε ο Eugenio Jiménez, πρόεδρος του Συλλόγου «Υιοί της Γρεναδίλα».
«Μας έδιωξαν, ισχυριζόμενοι ότι το φράγμα θα πλημμύριζε την πόλη, κάτι που ήταν αδύνατο, επειδή η πόλη είναι ψηλότερα από το φράγμα. Αλλά εκείνες ήταν εποχές δικτατορίας και δεν είχαμε δικαιώματα. Αλλά αυτό που πραγματικά με απογοητεύει είναι ότι κατά τη διάρκεια δημοκρατικών περιόδων, αγωνιζόμουν για την ανάκτηση της Γρεναδίλα με τον πρώην σύλλογο παιδιών και καμία κυβέρνηση δεν μας άκουσε» δήλωσε με απογοήτευση ο πρόεδρος του συλλόγου .
Η Purificación Jiménez, πρώην κάτοικος, θυμήθηκε επίσης τις δυσκολίες εκείνων των ετών: «Θυμάμαι ότι κάθε φορά που μια οικογένεια έφευγε από το χωριό, όλοι έβγαιναν στην είσοδο του χωριού για να την αποχαιρετήσουν και έκλαιγαν».
Ακόμη και σήμερα, οι κάτοικοι του χωριού δεν έχουν τη δυνατότητα να ανακτήσουν τα σπίτια τους, επειδή η κυβέρνηση διατηρεί το διάταγμα για τις πλημμύρες που υπέγραψε ο Φράνκο. Ωστόσο, οι επισκέπτες μπορούν και έρχονται για ημερήσιες εκδρομές. Η πόλη ανακηρύχθηκε ιστορικός-καλλιτεχνικός τόπος το 1980 και τώρα λειτουργεί ως ελεύθερο, υπαίθριο μουσείο (υπό την εποπτεία της Αυτόνομης Υπηρεσίας Εθνικών Πάρκων). Όσο για τους κατοίκους, αυτοί και οι απόγονοί τους συναντιούνται δύο φορές το χρόνο στην πόλη, την Ημέρα των Αγίων Πάντων (1η Νοεμβρίου) και την Ημέρα της Κοίμησης της Θεοτόκου (15 Αυγούστου).
