Χωριό, μια λέξη που πάντα σε γεμίζει με συναισθήματα, άλλοτε θετικά, όπως προσμονή και χαρά, άλλοτε απέχθεια και βαρεμάρα. Περί ορέξεως κολοκυθόπιτα και όπως μεγάλωσε κανείς.
Το χωριό του πατέρα μου είναι το Άνω Βαλσαμόνερο Ρεθύμνης. Νερά καθαρά και μπόλικα εκεί στην πέρα Βρύση. Σαν παιδί δε θα ξεχάσω την ημερήσια αγγαρεία του να φέρω νερό από την πηγή. Τότε πρώτη φορά ένιωσα πως ένας δρόμος τόσο σύντομος, μπορεί να γίνει μακρύς όταν σε συνοδεύουν οι σκέψεις σου, αργότερα μεγαλώνοντας το άκουσα, το θυμήθηκα και γέλασα βλέποντας αρχαία τραγωδία.
Το Άνω Βαλσαμόνερο απέχει 14 χλμ από το Ρέθυμνο ακολουθώντας το δρόμο προς Ατσιπόπουλο. Αναφέρεται στις βενετσιάνικες απογραφές σαν Βαρσαμόνερο και όχι Βαλσαμόνερο όπως καταγράφηκε στην απογραφή του 1940, αφού η επικρατούσα άποψη για την προέλευση του ονόματος είναι ότι προέρχεται από το αρωματικό φυτό βάρσαμος. Γράφει στο blog του Πολιτιστικού συλλόγου ο Πέτρος Γαβαλάκης και του είμαι ευγνώμων που με έβγαλε από την άγνοια μου και μου έδωσε ένα ακόμα στοιχείο στην αναζήτηση του από πού προέρχομαι.
Στο ίδιο δημοτικό διαμέρισμα που ανήκει το Άνω Βαλσαμόνερο, ανήκει και ο οικισμός Μονοπάρι. Απέχει μόλις 1,5 χλμ, νότια από αυτό. Στο Μονοπάρι σώζονται τα ερείπια παλιού βενετσιάνικου κάστρου χτισμένο σ’ απόκρημνο βράχο. Σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή, το όνομα του οικισμού προέρχεται από παραφθορά του ονόματος του ισχυρού αυτού οχυρού (Bon Riparo = καλό οχυρό). Στα χρόνια που επισκεπτόμουν το χωριό του πατέρα μου, μία φορά έχω πάει στο Μονοπάρι και στο οχυρό αυτό, δυστυχώς ποτέ!
Από το υψόμετρο των 380 μέτρων που βρίσκεται το χωριό, μπορείς να δεις από τα Λευκά όρη και τη θάλασσα μέχρι το «παλιό καστράκι» κοντά στη «Ζάρα Βρύση». Ποτέ δεν πήγα επίσης, αν και παιδικό όνειρο. Πάντα με τρόμαζαν οι στρογγυλές σπηλιές στην βάση του βράχου που η γιαγιά για να μην την «κοπανήσω» και πάω εκεί μου έλεγε ότι κατοικούνται από λύκους. Γιαγιά, στο είπα; Θα πάω μια μέρα! Αλλά μάλλον δε θα μπορείς να με κυνηγήσεις….
Σε ένα επαγγελματικό ταξίδι-αστραπή, ήπια νερό κι από τις δυο πηγές, κοντοστάθηκα και αφιέρωσα πέντε λεπτά από το λιγοστό μου χρόνο. Σαν αυτά τα πέντε που μου παίρνει να γράψω αυτές τις σκέψεις μου. Χρόνος αρκετός για να μαζέψω λιγάκι το σκορποχώρι των αναμνήσεων μου.
Θυμάμαι τη γιαγιά μου να μου μαθαίνει να μετράω και να λέω την αλφαβήτα, πριν πάω σχολείο, έτσι για να με προετοιμάσει. Η επιβράβευση ήταν παγωτό. Όσο πιο μεγάλο το παγωτό, τόσο πιο μεγάλη η ανταμοιβή. Με τα παιδιά στο χωριό οι σχέσεις μου σχετικά λίγες και χάθηκαν όσο πλησιάζαμε στην ενηλικίωση, με τα ενδιαφέροντα μας να μετατοπίζονται από τα στρατιωτάκια, το ποδήλατο με κόντρα και τα παγωτά Colosseum για έπαθλα, προς την έλξη για το άλλο φύλλο.
Δεν έζησα το χωριό του πατέρα μου, άλλη εποχή από το καλοκαίρι, στο μυαλό μου όμως έρχονται αναμνήσεις πολλές, άλλες καλές κι άλλες λυπητερές, τόσες που το πεντάλεπτο δε με φτάνει να τις γράψω κι έτσι θα τις κρατήσω για μένα. Θα μείνω με τις καλές, θα αφήσω τις άσχημες, σαν ώριμος άνθρωπος και θα υποσχεθώ στον εαυτό μου μια επιστροφή εκεί, στο χωριό του πατέρα μου, για περισσότερο από πέντε λεπτά….
Χρυσόστομος Ψαρουδάκης
