Ο Χένρυ Μύλλερ έλεγε ότι «ο κανονικός άνθρωπος εμπλέκεται στη δράση. Ο ήρωας δρα. Βασική διαφορά». Ένας τέτοιος (αφανής) ήρωας της περιόδου της Κατοχής στην Κερατέα ήταν ο Γιάννης Μανώλης (Καροποιός).
Ο Γιάννης Μανώλης (Καροποιός) γεννήθηκε το 1893 στην Κερατέα και απεβίωσε στην ίδια πόλη το 1981. Είχε νυμφευτεί την Σοφία Μαργώνη και είχαν αποκτήσει δύο τέκνα, τον Βαγγέλη και την Μαρία. Ήταν απόφοιτος πρώτης δημοτικού. Το 1914 πολέμησε κατά την διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου. Ειδικότερα, ήταν ενταγμένος στο ορειβατικό πυροβολικό μαχόμενος τους Βούλγαρους. Σε μια μάχη πιάστηκε αιχμάλωτος από τους Βούλγαρους (μαζί με τους Κερατιώτες Γεώργιο Σίνη, Σωτήριο Ανδρέου, Γεώργιο Αγγελή & Δημήτριο Παπανικολάου) και παραδόθηκαν στους Γερμανούς. Φυλακίστηκαν στο Γκέρλιτς της τότε Άνω Σιλεσίας*.
Εκεί έμεινε μέχρι το 1918. Η αιχμαλωσία εκεί ήταν ιδιότυπη. Οι στρατιώτες είχαν την άδεια να φορούν τις Ελληνικές Στολές. Επίσης μπορούσαν να σπουδάσουν και να μάθουν μια τέχνη. Εκεί ο Γιάννης Μανώλης θα μάθει άπταιστα Γερμανικά και την τέχνη του καροποιού σε συνδυασμό με εκείνη του τεχνίτη σιδηροδρόμων πρώτης τάξεως.
Τότε ο Γιάννης Μανώλης είπε στους Γερμανούς «αυτά που πήρα δεν μπορείτε να μου τα πάρετε πίσω: την Τέχνη και τα Γράμματα». Σημειώνεται ότι κατά την διάρκεια της αιχμαλωσίας του, πήρε τα πρώτα του ένσημα.
Το 1919 συμμετείχε στην Μικρασιατική Εκστρατεία.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΝΩΛΗΣ Ο ΠΑΤΡΙΩΤΗΣ
Στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο δεν συμμετείχε λόγω ηλικίας. Ωστόσο κατά την διάρκεια της Γερμανικής κατοχής υποδείχτηκε από τον τότε Δήμαρχο Κερατέας στον κατακτητή ως μεταφραστής.
Λειτούργησε πατριωτικά προς συμφέρον της πατρίδας και των συμπολιτών του. Έσωσε πολλούς συντοπίτες και όχι μόνο, από εκτελέσεις, εκτοπίσεις, φυλακίσεις, βασανιστήρια. Ας μιλήσουμε για λίγα συγκεκριμένα περιστατικά.
Κατά την διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής πάρθηκε απόφαση για καταλήστευση του τότε πλουσίου μοναστηρίου της Παναγίας της Πευκοβουνογιάτρισσας στην Κακή Θάλασσα Κερατέας. Ο Γιάννης Μανώλης έπεισε τον τότε ηγούμενο της μονής Πατ. Ματθαίο να φιλοξενήσει εθελοντικά τον γερμανό Διοικητή με μακαρόνια και κρασί. Αποτέλεσμα ήταν ο τελευταίος πάνω στην ευθυμία του να υπογράψει χαρτί που απάλλασσε δια παντός το μοναστήρι από μελλοντικές εισφορές υπέρ της Γερμανίας.
Γνωστός κτηνοτρόφος με το όνομα Τσαπαρίκος ζήτησε την βοήθεια του Γιάννη Μανώλη δεδομένου ότι είχε πληροφορίες ότι το σύνολο των προβάτων του θα «δημευθούν» από τους Γερμανούς. Έπεισε το Γερμανό διοικητή να μην το κάνει αφού συνέστησε στον κτηνοτρόφο να τον προσκαλέσει (τον διοικητή) σε γεύμα με σουβλιστό αρνί και άφθονο κρασί. Σε στιγμές ευθυμίας ο Γερμανός υπέγραψε χαρτί που απάλλασσε δια παντός τον κτηνοτρόφο από μελλοντικές εισφορές υπέρ του Γερμανικού στρατού.
Κάτοικος του Κουβαρά του ζήτησε την βοήθεια του προκείμενου να αποτρέψει την «δήμευση» της προίκας της κόρης του από τους Γερμανούς. Ο Γιάννης Μανώλης τα κατάφερε και πάλι.
Μετέτρεψε σε γέλιο τις απειλητικές διαθέσεις των Γερμανών που είδαν τους Κερατιώτες να παραβαίνουν την πρωινή απαγόρευση κυκλοφορίας. Ενημέρωσε με χαμόγελο τους Γερμανούς ότι πήγαιναν για…..σαλιγκάρια!
Είχε καταφέρει να χρήσει “πυροσβέστες” πολλούς αντιστασιακούς για να τους σώσει. Σε αυτό το πλαίσιο είχε καταφέρει να δώσει άδεια υλοτομίας για τους… Πυροσβέστες της Αθήνας… στο Σούνιο.
Ήταν πάντα σε συνεννόηση με τοπικές αντιστασιακές οργανώσεις πάντα στο πλαίσιο της ισορροπίας προς το καλό της χώρας και της περιοχής.
Παρά τις γνωριμίες του δεν έκανε τίποτε έτσι ώστε να αποτρέψει την καταλήστευση των επίπλων του σπιτιού του και του φαγητού του από τους Γερμανούς. Ήταν Έλληνας και ήθελε να του συμπεριφέρονται όπως σε όλους τους Έλληνες.
Όλοι στην περιοχή του ήταν ευγνώμονες για την πατριωτική του στάση και την διπλωματική ευφυΐα στον χειρισμό καταστάσεων με τον κατακτητή. Πάντα προς όφελος της Ελλάδας και των συμπολιτών του. Αυτή του η δράση αναγνωρίστηκε τα μέγιστα από όλους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΝΩΛΗΣ ΤΕΧΝΙΤΗΣ
Εκτός της πατριωτικής του δράσης ο Γιάννης Μανώλης ήταν και σπουδαίος τεχνίτης. Έφτιαξε όλες τις ξυλοκατασκευές αλλά και τα άρματα που χρησιμοποιήθηκαν στην ταινία Ηλέκτρα. Η Ηλέκτρα είναι μία από τις γνωστότερες παραγωγές της Φίνος Φιλμ σε σκηνοθεσία Μιχάλη Κακογιάννη. Γυρίστηκε το 1962 στο παρθένο τότε τοπίο της Κερατέας (Μητροπήσι -αρχαίος Δήμος Αμφιτροπής) και βασίστηκε στην ομώνυμη τραγωδία του Ευριπίδη. Υπήρξε υποψήφια για Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας την ίδια χρονιά, ενώ κέρδισε το βραβείο καλύτερης κινηματογραφικής μεταφοράς στο Φεστιβάλ των Καννών. Η μουσική επένδυση της ταινίας έγινε από τον Μίκη Θεοδωράκη, ενώ τα σκηνικά και τα κοστούμια ήταν δουλειά του Σπύρου Βασιλείου. Πολλοί Κερατιώτες συμμετείχαν στην ταινία ως κομπάρσοι, χρησιμοποιώντας και τα άλογά τους.
Ο Jean Gion έλεγε ότι «ήρωας δεν είναι αυτός που επιδιώκει έναν ωραίο θάνατο, αλλά αυτός που συνθέτει μια ωραία ζωή» Τέτοιας άνθρωπος ήταν ο Γιάννης Μανώλης (Καροποιός).
*Το Γκέρλιτς (Görlitz) σήμερα είναι πόλη στο σημερινό κρατίδιο της Σαξωνίας στη Γερμανία. Είναι η ανατολικότερη πόλη της Γερμανίας. Ιστορικά ανήκε παλιά στην τότε γερμανική Σιλεσία, αλλά με την θέσπιση των ποταμών Όντερ και Νάισε ως συνόρου μεταξύ Γερμανίας και Πολωνίας το 1945 οι ελάχιστες υπόλοιπες πόλεις της Σιλεσίας ενώθηκαν με την Σαξονία.
Μεσούντος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οδηγήθηκε εκεί το ελληνικό Δ΄ Σώμα Στρατού με δύναμη 7.000 αξιωματικούς και οπλίτες, έπειτα από την κατάκτηση της Ανατολικής Μακεδονίας από τους Βουλγάρους. Η παράδοση του Σώματος στους Γερμανούς έγινε κατόπιν αφόρητων πιέσεων των δύο εμπόλεμων πλευρών κυριολεκτικά με το πιστόλι στον κρόταφο, και μετά την -εκ μέρους τού φιλομοναρχικού εθνικού κέντρου- ρητή απαγόρευση οποιασδήποτε ένοπλης αντίστασης. Από την ηγεσία τού εγκαταλελειμμένου στην τύχη του Σώματος, προκρίθηκε τότε αυτόβουλα η Γερμανία ως τόπος κατ’ ευφημισμό «φιλοξενίας», προκειμένου να αποφευχθεί την τελευταία στιγμή η επώδυνη βουλγαρική αιχμαλωσία. Στην πραγματικότητα επρόκειτο για ιδιότυπη αιχμαλωσία, καθώς κανένας απολύτως δεν είχε το δικαίωμα να εγκαταλείψει το γερμανικό έδαφος καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου.
Η τύχη το έφερε η άφιξη των χιλιάδων στρατευμένων να είναι η πρώτη στην ιστορία μαζική συνάντηση Ελλήνων και Γερμανών επί γερμανικού εδάφους. Έτσι παρατηρήθηκαν αξιοπρόσεκτες παρεμβάσεις πολλών Γερμανών διανοούμενων φιλελλήνων στο στρατόπεδο του Γκέρλιτς, που σκόπευαν κυρίως στη διενέργεια μελετών, ερευνών και ηχογραφήσεων (μεταξύ αυτών και η πρώτη καταγραφή μπουζουκιού παγκοσμίως), που σήμερα μόλις βγαίνουν στο φως προκαλώντας επιστημονικό και γενικότερο ενδιαφέρον. Αξιόλογη ήταν επίσης η πνευματική και πολιτισμική δραστηριότητα πολλών Ελλήνων αιχμαλώτων καλλιτεχνών και διανοουμένων (όπως ο αργότερα σπουδαίος θεατρικός συγγραφέας Βασίλης Ρώτας, ο λογοτέχνης Λέων Κουκούλας και ο ζωγράφος Παύλος Ροδοκανάκης). Αμέτρητα ήταν τα νήματα που συνέδεσαν τότε τους δύο λαούς με εκατοντάδες μικτούς γάμους και αρραβώνες, γεγονός που προκάλεσε μεγάλες αντιζηλίες ακόμα και συγκρούσεις. (Wikipedia)
Πηγές
- Wikipedia
- Γιάννης Μανώλης
- Αικατερίνη Μανώλη
