Ένα σημαντικό αρχαιολογικό εύρημα επέστρεψε στην Ελλάδα, έπειτα από δεκαετίες απουσίας. Στο Συνεδριακό Κέντρο της Αρχαίας Ολυμπίας πραγματοποιήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2025 η τελετή επαναπατρισμού ενός θραύσματος ιωνικού κιονόκρανου από το Μύνστερ της Γερμανίας. Σύμφωνα με ανακοίνωση του Υπουργείου Πολιτισμού, το αντικείμενο προέρχεται από το Λεωνιδαίο της Ολυμπίας και είχε απομακρυνθεί παράνομα τη δεκαετία του 1960.
Πρόκειται για θραύσμα από ασβεστόλιθο, το οποίο σώζει κατά τόπους επίχρισμα και παρουσιάζει τεχνοτροπικές ομοιότητες με δημοσιευμένα ιωνικά κιονόκρανα από τον χώρο της Ολυμπίας. Οι διαστάσεις του φτάνουν τα 24 εκατοστά σε ύψος και τα 33,5 εκατοστά σε πλάτος.
Το Λεωνιδαίον, που φέρει το όνομα του δωρητή του Λεωνίδη από τη Νάξο, βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τμήμα του ιερού της Ολυμπίας. Ήταν το μεγαλύτερο σε εμβαδόν κτίριο του ιερού, με χαρακτηριστικές ιωνικές στοές στις τέσσερις πλευρές, και χρησίμευε ως κατάλυμα επιφανών επισκεπτών. Η ανασκαφή του ολοκληρώθηκε το διάστημα 1953-1956, ενώ το βόρειο τμήμα του είχε αποκαλυφθεί ήδη από τις πρώτες γερμανικές ανασκαφές (1875-1881).
Η πρωτοβουλία μιας Γερμανίδας και η συνεργασία με το Μύνστερ
Ο επαναπατρισμός του κιονόκρανου κατέστη δυνατός χάρη στην πρωτοβουλία μιας Γερμανίδας, η οποία το κατείχε από τη δεκαετία του 1960, έπειτα από περισυλλογή του στην περιοχή του Λεωνιδαίου. Εμπνευσμένη από πρόσφατες επιστροφές αρχαιοτήτων, αποφάσισε να το παραδώσει στο Πανεπιστήμιο του Μύνστερ, το οποίο συνέβαλε καθοριστικά στην επιστροφή του στην Ελλάδα.
Το Πανεπιστήμιο του Μύνστερ έχει αποδειχθεί σταθερός συνεργάτης του ΥΠΠΟ. Το 2019 επέστρεψε τον λεγόμενο «σκύφο του Λούη», που ανήκε στον Ολυμπιονίκη των πρώτων Αγώνων της Αθήνας το 1896, ενώ το 2024 παρέδωσε μαρμάρινη ανδρική κεφαλή ρωμαϊκών χρόνων από τη Θεσσαλονίκη.
Δηλώσεις και μηνύματα συνεργασίας
Ο επιμελητής του Αρχαιολογικού Μουσείου του Πανεπιστημίου του Μύνστερ, Dr. Torben Schreiber, υπογράμμισε τη βούληση του Μουσείου να επιστρέψει κάθε αντικείμενο παράνομης προέλευσης, δηλώνοντας ότι «ποτέ δεν είναι αργά για να γίνει το σωστό, το ηθικό και το δίκαιο».
Κατά την τελετή, ο Γενικός Γραμματέας Πολιτισμού Γεώργιος Διδασκάλου εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του προς τους εκπροσώπους του Μουσείου, τονίζοντας πως «ο πολιτισμός και η ιστορία δεν γνωρίζουν σύνορα αλλά απαιτούν συνεργασία, υπευθυνότητα και αμοιβαίο σεβασμό». Όπως πρόσθεσε, κάθε επιστροφή αποτελεί πράξη αποκατάστασης της δικαιοσύνης και γέφυρα φιλίας μεταξύ των λαών.
Η σημασία των επαναπατρισμών
Η οικειοθελής παράδοση του κιονόκρανου εντάσσεται σε μια αυξανόμενη διεθνή τάση επιστροφών πολιτιστικών αγαθών. Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται στις συντονισμένες δράσεις της Ελλάδας για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης αρχαιοτήτων.
Στην τελετή παρευρέθησαν, μεταξύ άλλων, η διευθύντρια του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Αθηνών Dr. Katja Sporn, ο διευθυντής των γερμανικών ανασκαφών στην Ολυμπία Apl. Dr. Oliver Pilz, καθώς και στελέχη του ΥΠΠΟ και της τοπικής αυτοδιοίκησης.
