Συντάκτης: Γρηγόρης Κεντητός
Στις 23 Σεπτεμβρίου 1939 ο Σίγκμουντ Φρόυντ άφησε την τελευταία του πνοή στο Λονδίνο ύστερα από χρόνια πόνου και εξάντλησης. Τρεις μέρες αργότερα η σορός του αποτέφρωθηκε και οι στάχτες του βρήκαν θέση σε ένα αρχαίο ελληνικό αγγείο που κουβαλούσε αιώνες ιστορίας.
Η υδρία δεν ήταν απλή. Ήταν bell krater του 4ου αιώνα πΧ, ζωγραφισμένος με σκηνές του Διονύσου και μιας μαινάδας. Το αγγείο ήταν δώρο της πριγκίπισσας Marie Bonaparte, μαθήτριας και φίλης του, που συχνά τον στήριζε ακόμη και οικονομικά για να συνεχίσει το έργο του.
Ο Φρόυντ δεν το κρατούσε σαν συλλεκτικό κομμάτι. Το είχε στο γραφείο του, ανάμεσα σε ειδώλια και αγάλματα, και πίστευε ότι αυτά τα αντικείμενα μιλούσαν μια γλώσσα που δεν ακολουθούσε τη λογική αλλά έφτανε κατευθείαν στο ασυνείδητο. Έλεγε σε φίλους του πως οι μορφές τους είναι σαν καθρέφτες της ψυχής.
Το αγγείο που έγινε τεφροδόχος
Όταν πέθανε, οι στάχτες του τοποθετήθηκαν στην υδρία και λίγα χρόνια αργότερα προστέθηκαν και της συζύγου του Μάρθας. Ο γιος του Ernst Freud σχεδίασε ένα μαρμάρινο βάθρο στο Golders Green Crematorium, στο Λονδίνο, και τοποθέτησε το αγγείο εκεί. Από τότε το σημείο ονομάζεται Freud Corner και πολλοί επισκέπτες στέκονται μπροστά του σαν να βρίσκονται σε ιδιότυπο μουσείο και μνημείο μαζί.
Η επιλογή μοιάζει παράδοξη αλλά έχει νόημα. Ο άνθρωπος που μίλησε για το οιδιπόδειο σύμπλεγμα και τις ασυνείδητες επιθυμίες διάλεξε να φύγει μέσα σε αγγείο του θεού του πάθους και της έκστασης. Η ειρωνεία είναι σχεδόν ποιητική. Ένας ψυχίατρος που αφιέρωσε τη ζωή του στην ανάλυση της ανθρώπινης ψυχής να αναπαύεται μέσα σε σκεύος συμποσίου όπου άλλοτε αναμειγνυόταν κρασί και νερό.
Το 2014 έγινε απόπειρα κλοπής. Το αγγείο έπεσε, ράγισε, προκάλεσε τρόμο μήπως χαθούν και οι στάχτες. Σώθηκε και σήμερα φυλάσσεται πίσω από γυάλινη προθήκη, προστατευμένο σαν έργο τέχνης αλλά και σαν ιερό αντικείμενο.
