Κείμενο Βαγγέλης Πρατικάκης
Το απολιθωμένο κρανίο περίμενε 25 χρόνια στη συλλογή ενός μουσείου στη Νέα Ζηλανδία μέχρι να αναγνωριστεί τελικά ως το πρώτο γνωστό είδος δελφινιού με παράξενα οριζόντια δόντια να εξέχουν από το στόμα. Το κήτος που έζησε πριν από 25 εκατομμύρια χρόνια βαφτίστηκε από τους ερευνητές Nihohae matakoi, όνομα που στη γλώσσα των Μαορί σημαίνει «αυτός που σκίζει με μυτερά δόντια».
Ολόκληρο το κρανίο του δελφινιού, μήκους περίπου 56 εκατοστών, βρέθηκε το 1998 στο Σάουθ Άιλαντ της Νέας Ζηλανδίας και μεταφέρθηκε στη συλλογή του Πανεπιστημίου του Οτάγκο. Δυόμισι δεκαετίες αργότερα, τράβηξε την προσοχή της Άμπερ Κόστα, η οποία ολοκλήρωνε τη διδακτορική διατριβή της στο πανεπιστήμιο.
Από τα σημερινά οδοντοκήτη, όπως ονομάζεται η ομάδα θηλαστικών που περιλαμβάνει τα δελφίνια, τις όρκες και τους φυσητήρες, μόνο ένα είδος, η φάλαινα μονόκερος της Αρκτικής, διαθέτει χαυλιόδοντες, οι οποίοι ορίζονται ως δόντια που εξέχουν από το στόμα και δεν σταματούν να αναπτύσσονται.
Εκατομμύρια χρόνια πριν, η μορφολογία της οδοντοστοιχίας στα οδοντοκήτη φαίνεται ότι παρουσίαζε μεγαλύτερη ποικιλομορφία. Τουλάχιστον πέντε δόντια προεξείχαν μπροστά από το ρύγχος του Nihohae matakoi, αναφέρει η Κόστα και οι συνεργάτες της στην επιθεώρηση Proceedings of the Royal Society B.
Η απουσία σημείων φθοράς υποδεικνύει ότι το ζώο δεν τα χρησιμοποιούσε για να σκάβει στον βυθό. To πιθανότερο είναι ότι το δελφίνι τα χρησιμοποιούσε για να καμακώνει τη λεία του, υποδεικνύει η μελέτη. Σε αυτή την εξήγηση συνηγορεί και το γεγονός ότι οι αυχενικοί σπόνδυλοι του Nihohae matakoi επέτρεπαν μεγαλύτερο εύρος κίνησης σε σχέση με άλλα οδοντοκήτη, κάτι που σημαίνει ότι το κήτος μπορούσε να επιτίθεται με απότομα τινάγματα του κεφαλιού.
Ένα άλλο ενδεχόμενο που δεν μπορεί να αποκλειστεί είναι ότι οι χαυλιόδοντες σχετίζονται με την κοινωνική ή σεξουαλική ζωή του είδους, ωστόσο κάτι τέτοιο είναι αδύνατο να αποδειχθεί.
