Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας σήμερα και ας θυμηθούμε 13 πανίσχυρες ηγέτιδες που έκαναν την Ιστορία να παραμιλάει… Όταν η βασίλισσα Ελισάβετ η Β’ πέθανε τον Σεπτέμβριο του 2022, άφησε πίσω της κληρονομιά αγάπης και αφοσίωσης στον λαό της.
Η Ελισάβετ ήταν η ηγέτιδα που βασίλεψε επί 70 χρόνια, αφήνοντας βαθύ χνάρι στην Ιστορία. Πολλές είναι οι γυναίκες, που αψήφησαν τα στερεότυπα των φύλων και ηγήθηκαν αυτοκρατοριών, κρατών, στρατών, δημιουργώντας πολιτικά πρότυπα, παρουσιάζοντας χαρισματικούς χαρακτήρες, ηγετικές ή στρατιωτικές ικανότητες. Και κάποιες από εκείνες, άλλαξαν τον κόσμο της εποχής τους.
1. Φαραώ Χατσεψούτ (βασίλεψε 1507 – 1458 π.Χ.)
Η Χατσεψούτ είναι μια από τις σπάνιες γυναίκες Αιγύπτιες Φαραώ. Η βασιλεία της άρχισε παραδοσιακά ως σύζυγος του Φαραώ Τουθμώσι Β’, που όταν πέθανε, ανακηρύχτηκε αντιβασιλέας εποπτεύοντας τον ανήλικο θετό της γιο, Τουθμώσι Γ’· και κάποια στιγμή γαντζώθηκε στην εξουσία. Οι μελετητές πιστεύουν ότι δεν διέπραξε αρπαγή της εξουσίας, αλλά υποχρεώθηκε από τις καταστάσεις για να αποτραπεί απειλή από άλλα βασιλικά μέλη που επιδίωκαν να κλέψουν τον θρόνο. Παρά τη φαραωνική γενειάδα με την οποία εμφανιζόταν δημόσια, επιβεβαίωνε τον εαυτό της ως γυναίκα, υπογράφοντας έγγραφα: «Η Μεγαλειότητά του, η ίδια» ή «Κόρη του Ρε». Η Χατσεψούτ συμμάχησε με άλλα έθνη μέσω του εμπορίου και της διπλωματίας και έβαλε στην άκρη τον πόλεμο· άφησε πίσω της κληρονομιά δημοσίων έργων και αποφάσεων που βοήθησαν τους υπηκόους της. Αν και αργότερα οι Αιγύπτιοι ηγέτες προσπάθησαν να την σβήσουν από τη συλλογική μνήμη, απέτυχαν.
2. Νεφερτίτη (βασίλεψε 1353 – 1336 π.Χ.)
Η βασίλισσα Νεφερτίτη ήταν η σύζυγος του Φαραώ Ακενατόν. Οι δυο τους βασίλεψαν σε μια από τις εποχές ευημερίας και πλούτου της Αιγύπτου. Η Νεφερτίτι, δεν γεννήθηκε από βασιλική οικογένεια και οι ιστορικοί πιστεύουν ότι ενώ άλλοι εκείνη την εποχή παντρεύονταν αποκλειστικά για πολιτικούς ή οικονομικούς σκοπούς, αυτή και ο Ακενατόν παντρεύτηκαν για έρωτα. Οι εικόνες που έφτασαν μέχρι τις μέρες μας παρουσιάζουν το ζευγάρι να παίζει και να φιλά τα παιδιά του σε σπάνιες εκδηλώσεις στοργής. Όταν ο Ακενατόν παρήγγειλε ένα κολοσσιαίο άγαλμα του εαυτού του, παρήγγειλε και ένα ίσου μεγέθους για τη Νεφερτίτη. Ο Ακενατόν διακήρυξε τη Νεφερτίτη «Μεγάλη Σύζυγο», την πιο ισχυρή έπειτα από εκείνον.
3. Σεμίραμις (βασίλεψε περίπου 811 – 806 π.Χ.)
Οι γυναίκες ηγεμόνες ήταν σπάνιες στην Ασσυριακή Αυτοκρατορία. Οι γυναίκες απαγορευόταν να αναρριχηθούν σε ηγετικές θέσεις, μέχρι που στον θρόνο ανέβηκε η Σεμίραμις, η διαβόητη για την «ομορφιά, τη σκληρότητα και τη σεξουαλική της όρεξη»! Όλα αυτά όμως ίσως και να είναι οι συνήθεις υπερβολές των ιστορικών της εποχής, κυρίως Ελλήνων, που επιχείρησαν εκστρατεία κατασυκοφάντησης των Ασσυρίων.
Η ιστορία της Σεμιράμεως χάνεται ανάμεσα στην ομίχλη του θρύλου και την ξαστεριά της πραγματικότητας. Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης γράφει: «Σύμφωνα με το θρύλο, η Σεμίραμις ήταν κόρη ενός θνητού, του Σύρου, και της θαλάσσιας θεότητας Δερκετούς, η οποία την εγκατέλειψε μωρό κι έπεσε και πνίγηκε στη θάλασσα. Η Σεμίραμις ανατράφηκε με τη βοήθεια περιστεριών, μέχρι που τη βρήκε και ανέλαβε την ανατροφή της ο Σίμμας, βασιλικός βοσκός».
Η Σεμίραμις παντρεύτηκε τον Όννη, στρατηγό του Νίνου, κυβερνήτη της Συρίας. Γέννησε τον Υαπάτη και τον Υδάσπη. Βοήθησε στην κατάληψη της Βακτριανής κι ο Νίνος εντυπωσιάστηκε τόσο, ώστε την παντρεύτηκε, προκαλώντας έτσι την αυτοκτονία του Όννη. Μετά το θάνατο του Νίνου, ανήλθε ως βασίλισσα της Ασυρίας στην εξουσία και κατέλαβε μεγάλο τμήμα των εδαφών της Ασίας.
Αν και οι λεπτομέρειες της βασιλείας της είναι δύσκολο να βρεθούν, οι ιστορικοί πιστεύουν ότι μπορεί να ηγήθηκε στρατιωτικών εκστρατειών, να διεύρυνε την ασσυριακή επικράτεια και να είχε διατάξει την διεξαγωγή οικοδομικών έργων στην Αυτοκρατορία της. Υπάρχουν αμφιβολίες σχετικά με το αν υφίσταται ως ιστορικό πρόσωπο ή όχι η Σεμίραμις, που μπορεί να σχετίζεται με τη Σαμου Ραμάτ, τη βαβυλώνια σύζυγο του Σαμσί Αντάντ του Ε’ η οποία μετά το θάνατο του συζύγου της βασίλεψε αντί του γιου της, Αντάντ Νιραρί, για αρκετά χρόνια. Και η ταύτιση αυτή ωστόσο αμφισβητείται. Μύθος ή πραγαμτικότητα, η Σεμίραμις έμεινε στην Ιστορία!
4. Λιβία Δρουσίλα (58 π.Χ., πέθανε το 29 μ.Χ.)
Η Λιβία, γνωστή μετά το 14 μ.Χ. ως Ιουλία Αυγούστα, ήταν η σύζυγος του πρώτου Αυτοκράτορα της Ρώμης, του Οκταβιανού Αυγούστου· η Λιβία είχε πρωτοφανή δύναμη στην Αυτοκρατορία. Ήταν μητέρα του Δρούσου και του Τιβερίου, γιαγιά του Γερμανικού και του Κλαύδιου, προγιαγιά του Καλιγούλα και της Αγριππίνας της Νεότερης και προ-προ-γιαγιά του Νέρωνα. Θεοποιήθηκε από τον αυτοκράτορα Κλαύδιο που της αναγνώρισε τον τίτλο της Αυγούστας.
Η Λιβία εξέφραζε ελεύθερα τις απόψεις της για κυβερνητικά θέματα, βρισκόταν πάντα στην πρώτη σειρά στις αρένες και στα θέατρα, είχε δημοσιονομική ανεξαρτησία και διέθετε εξαιρετική ακίνητη περιουσία στον λόφο του Παλατίνου. Παρασκηνιακά εξασφάλισε τον θρόνο του Αυτοκράτορα για έναν από τους γιους της, τον Τιβέριο. Η Λιβία στιγματίστηκε από σκοτεινές φήμες: ύποπτη ότι σκότωσε τα εγγόνια του Αυγούστου για να ανοίξει το δρόμο στον γιο της, ενώ κατηγορήθηκε ότι προκάλεσε το θάνατο του Αυγούστου το 14 μ.Χ., δηλητηριάζοντας τον με σύκα. Η Λιβία πέθανε από φυσικά αίτια.
5. Αυγούστα Αγριππίνα (15 – 59 μ.Χ.)
Η Αγριππίνα ήταν η φιλόδοξη δισέγγονη του αυτοκράτορα Αυγούστου, κόρη της Αγριππίνας της Πρεσβυτέρας και του Γερμανικού, και αδελφή του αυτοκράτορα Καλιγούλα. Αφού πέθανε ο πρώτος της σύζυγος, παντρεύτηκε τον θείο της αυτοκράτορα Κλαύδιο και φρόντισε με τον τρόπο της για να οριστεί διάδοχος ο γιος της Νέρων. Ο Νέρων έγινε Αυτοκράτορας όταν πέθανε ο Κλαύδιος το 54 μ.Χ. και οι ιστορικοί υποπτεύονται ότι η Αγριππίνα έπαιξε τον ρόλο της στον θάνατο του Κλαύδιου.
Η βασιλεία του Νέρωνα έδωσε στην Αυγούστα (Αυτοκράτειρα) Αγριππίνα δύναμη και επιρροή από οποιαδήποτε γυναίκα στη ρωμαϊκή ιστορία. Με την πάροδο του χρόνου, ο Νέρων ξέφυγε από την επιρροή της μητέρας του και η ισχύς της Αγριππίνας εξασθένησε. Το τέλος της; Την σκότωσε ο Νέρων γιατί αντιδρούσε στην σχέση του με την Ποππαία Σαβίνα. Λεπτομέρεια: Ο Νέρων προσπάθησε να την πνίξει, αλλά η Αγριππίνα έπεσε στη θάλασσα και του ξέφυγε κολυμπώντας. Ο καλός γιός τότε έστειλε (πιο έμπειρους) δολοφόνους που της έκλεισαν στόμα και μάτια. Αγριππίνα τέλος.
6. Κλεοπάτρα η Φιλοπάτωρ (69-12 π.Χ.)
Η διαβόητη Κλεοπάτρα ήταν η τελευταία ηγεμών της Αιγύπτου πριν από την κατάκτηση των Ρωμαίων. Ουσιαστικά ήταν συν-αντιβασιλέας με έναν μικρότερο αδερφό της, μετά με έναν άλλο, έπειτα με τον γιο της. Η Κλεοπάτρα κυριάρχησε με τις διπλωματικές της ικανότητες, την ευχέρεια να μιλάει πολλές γλώσσες και την στρατιωτική της δεξιότητα με την οποία άρπαξε τον θρόνο. Η βασιλεία της Κλεοπάτρας ήταν ευημερούσα περίοδος για την Αίγυπτο· σύναψε συμμαχίες με ισχυρούς Ρωμαίους όπως, τον Ιούλιο Καίσαρα και τον Μάρκο Αντώνιο, χρηματοδοτώντας ρωμαϊκές στρατιωτικές εκστρατείες με αντάλλαγμα την επιστροφή των ρωμαϊκών κατεχόμενων αιγυπτιακών εδαφών.
Ήταν ερωμένη του Ιούλιου Καίσαρα, έφερε στον κόσμο τον γιό τους· ο Καίσαρ της αφιέρωσε ένα χρυσό άγαλμα στον νεόκτιστο ναό της Αφροδίτης Μητέρας· έκανε τον Μάρκο Αντώνιο να συμπεριφέρεται σαν ξαναμμένος έφηβος. Η Κλεοπάτρα ηττήθηκε στη Ναυμαχία του Άκτιου το 31 π.Χ. και όταν δεν κατάφερε να γοητεύσει και τον Οκταβιανό κάποια ημέρα βρέθηκε νεκρή, ντυμένη με τα βασιλικά της ενδύματα. Ο θρύλος λέει ότι δυο φίδια (ασπίδες, κάτι σαν οχιές) έδωσαν τέλος στη ζωή της Βασίλισσας, που… αν η μύτη της είχε διαφορετικό σχήμα η ιστορία της ανθρωπότητας θα ήταν άλλη…
7. Αυτοκράτειρα Θεοδώρα (βασίλεψε 527 – 548 μ.Χ.)
Η Θεοδώρα είχε μια περίεργη καταγωγή και μια ακόμη πιο περίεργη άνοδο στην εξουσία: ήταν ηθοποιός, ερωμένη πλουσίων ανδρών και (σύνηθες για ηθοποιούς της εποχής) ιερόδουλη. Σύμφωνα με τον ιστορικό Προκόπιο, η Θεοδώρα αποτελούσε την ενσάρκωση της αδιαντροπιάς, της ακολασίας και της σκληρότητας. Μια πόρνη που έγινε Αυτοκράτειρα. Ο Προκόπιος γράφει για τη Θεοδώρα ότι γδυνόταν αφήνοντας μία ποδίτσα στο αιδοίο της ενώ περιφερόταν ανάμεσα στους θεατές, έπειτα κυλιόταν κάτω και την έραναν με κριθάρι κι έβαζαν χήνες που το έτρωγαν! Αφού προσηλυτίστηκε στον Χριστιανισμό, η Θεοδώρα γοήτευσε τον Ιουστινιανό, έναν ηγέτη, που το αστέρι του είχε τότε ανοδική τροχιά.
Όταν ο Ιουστινιανός έγινε Αυτοκράτορας, η Θεοδώρα, στάθηκε ως Αυτοκράτειρα στο πλάι του και εστίασε στα γυναικεία προβλήματα στο βασίλειό της· προώθησε νόμους που προστάτευε τα κορίτσια από τη σεξουαλική δουλεία, ίδρυσε οίκους για πρώην ιερόδουλες, εξόρισε τους προαγωγούς από τις μεγάλες πόλεις και θέσπισε νόμους κατά του βιασμού. Φήμες την εμπλέκουν στους θανάτους και τα βασανιστήρια εκείνων που απείλησαν την εξουσία της. Η Θεοδώρα πέθανε όπως περιγράφει ο χρονογράφος Βίκτωρας της Τοννένας από καρκίνο (η χρήση του όρου «καρκίνος» αναφέρεται μάλλον ως «πυώδες έλκος ή κακοήθη όγκο») τον Ιούνιο του 548 στην ηλικία των 48 χρόνων.
8. Ραζία Σουλτάν (1236 – 1240)
H Ραζία Σουλτάν ήταν η πρώτη και μοναδική γυναίκα που ηγήθηκε του Σουλτανάτου της Ινδίας και κυβέρνησε από το Δελχί. Η Ραζία βρέθηκε σε επίπεδο εξουσίας που ποτέ δεν κατείχε γυναίκα στους ισλαμικούς πολιτισμούς. Αναρριχήθηκε στην εξουσία μόνη της, κι’ όχι μέσω ενός συζύγου ή ενός γιου. Κόρη πρώην σκλάβου, η Ραζία, εκπαιδεύτηκε στον πόλεμο και τη στρατιωτική στρατηγική, την διακυβέρνηση και τη διπλωματία. Όταν δολοφονήθηκε ο αδελφός της, διεκδίκησε τον θρόνο. Έτυχε ευρέως σεβασμού από τους αξιωματούχους και τον λαό της, επεκτείνοντας τα εδάφη και το εμπόριο, ενώ βελτίωσε τις υποδομές . Όμως δεν ήταν όλα ρόδινα στο κράτος της. Ένας από τους αδελφούς της προσπάθησε να διεκδικήσει τον θρόνο. Κατά τη διάρκεια της εμφύλιας σύγκρουσης, η Ραζία Σουλτάν σκοτώθηκε στη μάχη.
9. Ισαβέλλα Α’ της Καστίλλης (1474 – 1504)
Η Ισαβέλλα της Καστίλλης ήταν μαχήτρια από την αρχή. Πάλεψε για την κυριαρχία στην Καστίλλη με τον ετεροθαλή αδερφό της Αλφόνσο και τους κληρονόμους του Βασιλιά Ερρίκου Δ’ το 1479. Από τον γάμο της με τον Φερδινάνδο της Αραγονίας προέκυψε μια πολιτιστικά ενωμένη Ισπανία . Η Ισαβέλλα και ο Φερδινάνδος δημιούργησαν μεταρρυθμίσεις που θα τρόχιζαν τη δύναμη των ευγενών και θα αύξαναν τη ισχύ των μοναρχών. Οι θρησκευτικές της μεταρρυθμίσεις περιελάμβαναν ευρεία μεταστροφή. Με μια αμφιλεγόμενη κίνηση, έδωσε απεριόριστη δύναμη στην Ισπανική Ιερά Εξέταση το 1480· στόχος της ήταν να εξοντώσει Εβραίους και Μουσουλμάνους που ισχυρίζονταν ότι ασπάστηκαν τον Χριστιανισμό αλλά εξακολουθούσαν κρυφά να ασκούν την αρχική τους πίστη. Ενέκρινε επίσης το Διάταγμα της Αλάμπρα το 1492 , με το οποίο δόθηκε στους Εβραίους η επιλογή να ασπαστούν τον Χριστιανισμό ή να εγκαταλείψουν την Ισπανία. Η Ισαβέλλα ήταν εκείνη που έστειλε τον Χριστόφορο Κολόμβο στην αμερικανική ήπειρο· πέθανε το 1504, στις 26 Νοεμβρίου, στο Βασιλικό Παλάτι Medina del Campo. Η Ισαβέλλα έλαβε τον τίτλο «Υπηρέτης του Θεού» τον Μάρτιο του 1974 από την Καθολική Εκκλησία.
10. Βασίλισσα Ελισάβετ Α’ (βασίλεψε 1558 – 1603)
Η βασίλισσα Ελισάβετ Α ήταν μορφωμένη και ευφυής και η βασιλεία της θεωρείται «μια από τις πιο ένδοξες στην αγγλική ιστορία», παρά τις περιόδους οικονομικής κρίσης. Σε αντίθεση με την αδερφή της Μαρία Α’ (Η Μαρία, ως Ρωμαιοκαθολική, υιοθέτησε σκληρή στάση απέναντι στους Προτεστάντες, τους οποίους και θεωρούσε αιρετικούς και απειλή για την εξουσία της. Για τις διώξεις που διέταξε έλαβε το προσωνύμιο «Bloody Mary»), ήταν πιο ανεκτική με τους ανθρώπους που ασκούσαν την πίστη τους, ενώ ενίσχυσε την Αγγλικανική Εκκλησία. Οι επαφές με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία είχαν αποκατασταθεί από τη Μαρία Α’, αλλά διακόπηκαν οριστικά από την Ελισάβετ.
Η Ελισάβετ έλαβε τον τίτλο «Ανώτατος Κυβερνήτης της Εκκλησίας της Αγγλίας», αντί για το «Επικεφαλής», κυρίως γιατί πολλοί επίσκοποι αλλά και μέλη του λαού θεωρούσαν πως μια γυναίκα δεν μπορούσε να είναι η κεφαλή της Εκκλησίας. Πολλοί επίσκοποι αρνήθηκαν να συμμορφωθούν στην θρησκευτική πολιτική της Ελισάβετ· αυτοί καθαιρέθηκαν. Η άτεκνη Ελισάβετ, μερικές φορές αποκαλούμενη και Παρθένος Βασίλισσα, ήταν η πέμπτη και τελευταία μονάρχης της Δυναστείας των Τυδώρ. Βασίλεψε επί 45 χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων η παγκόσμια ισχύς και επιρροή της Αγγλίας ενισχύθηκε σημαντικά.
11. Χριστίνα της Σουηδίας (βασίλεψε 1632 – 1654)
Η βασίλισσα Χριστίνα της Σουηδίας ανέβηκε στο θρόνο το 1632 σε ηλικία έξι ετών και ανέλαβε τα καθήκοντα του Στέμματος το 1644. Ο Πολωνός βασιλιάς, ο οποίος είχε αξιώσεις για τον θρόνο, απείλησε τη βασιλεία της από την αρχή. Παρά την ανάγκη για κληρονόμο για να εξασφαλίσει τη διαδοχή και να εμποδίσει την Πολωνία να διεκδικήσει τον θρόνο, η Χριστίνα δεν παντρεύτηκε ποτέ. Αντίθετα, διόρισε ως κληρονόμο τον ξάδερφό της, Κάρολο Γουστάβο. Η Χριστίνα υποστήριξε με πάθος τις επιστήμες και τις τέχνες, ευαγγελιζόμενη να δημιουργήσει την «Αθήνα του Βορρά». Ήταν καθοριστική για τη διαπραγμάτευση συνθήκης ειρήνης και τον τερματισμό του Τριακονταετούς Πολέμου. Η Χριστίνα παραιτήθηκε από το θρόνο το 1655, μετακόμισε στη Ρώμη και επικεντρώθηκε στα ενδιαφέροντά της την επιστήμη και τον πολιτισμό.
12. Αικατερίνη Β΄ της Ρωσίας – «Μεγάλη Αικατερίνη» (βασίλεψε 1762 – 1796)
Ένας ατυχής γάμος εκτόξευσε την Αικατερίνη Β’ της Ρωσίας στην εξουσία. Όταν ο σύζυγός της, Πέτρος Γ’, στέφθηκε, γρήγορα αποξένωσε τους ευγενείς προωθώντας μεταρρυθμίσεις που βοήθησαν τους φτωχούς. Τερμάτισε τον πόλεμο με την Πρωσία, που εξόργισε την ανώτερη στρατιωτική τάξη. Η Αικατερίνη, που δεν τα πήγε ποτέ καλά με τον Πέτρο, συμμάχησε με αυτές τις φατρίες, απεργαζόμενη την κατάληψη της εξουσίας.
Η Μεγάλη Αικατερίνη μπόρεσε να επεκτείνει την επικράτειά της ενώ κατέστειλε τις εξεγέρσεις, εισήγαγε νομικούς κώδικες, βελτίωσε την εκπαίδευση, έγραψε όπερες και παιδικά παραμύθια και προώθησε τις τέχνες. Ωστόσο, όταν δοκίμασε να επιβάλλει τις κυβερνητικές μεταρρυθμίσεις, συχνά βρήκε απέναντί της τους κρατικούς γραφειοκράτες. Ένα από τα φιλόδοξα σχέδια της Αικατερίνης Β΄ στην εξωτερική πολιτική ήταν το λεγόμενο Ελληνικό Σχέδιο, τα κοινά σχέδια της Ρωσίας και της Αυστρίας για το διαμελισμό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, την εκδίωξη των Οθωμανών από την Ευρώπη, την αναβίωση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας· δεν το εφάρμοσε ποτέ. Είχε πολλούς εραστές, των οποίων ο αριθμός έφθανε πάνω από 20. Οι πιο διάσημοι από αυτούς ήταν ο Σεργκέι Σάλτικοφ, ο Γκριγκόρυ Ορλόφ, ο υπολοχαγός Βασίλτσικοφ και ο Γκριγκόρυ Ποτέμκιν με τον οποίον σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες, παντρεύτηκε κρυφά.
Γράφτηκαν απίθανες ιστορίες για την αχαλίνωτη σεξουαλικότητά της Αικατερίνης με στόχο να σπιλώσουν την υστεροφημία και την υπόληψή της. Σύμφωνα με τον πιο γνωστό ισχυρισμό, είχε πεθάνει ερωτοτροπώντας με ένα άλογο – επιβήτορα, ο οποίος την έλιωσε όταν έσπασε η βάση της ιπποσκευής. Η αλήθεια είναι πολύ πιο πεζή: η Αικατερίνη υπέστη καρδιακή προσβολή και πέθανε το Νοέμβριο του 1796.
13. Βασίλισσα Βικτώρια (βασίλεψε 1837 – 1901)
Η βασίλισσα Βικτώρια κληρονόμησε το βρετανικό στέμμα σε ηλικία 18 ετών και οδήγησε τη χώρα σε μια εποχή τεχνολογικών, οικονομικών και βιομηχανικών προόδων. Στις αρχές της βασιλείας της, η Βικτώρια επιχείρησε τη διακυβέρνηση δια της συνταγματικής μοναρχίας, λαμβάνοντας υπόψη τις συμβουλές του πρωθυπουργού Λόρδου Μέλμπουρν και του συζύγου της πρίγκιπα Αλβέρτου. Η συνταγματική μοναρχία σήμαινε ότι η Βικτώρια είχε περιορισμένη εξουσία, αλλά ήταν σε θέση να επηρεάσει την πολιτική και τα κυβερνητικά ζητήματα. Μεσολαβούσε μεταξύ της Βουλής των Κοινοτήτων και της Βουλής των Λόρδων και δεν ντρεπόταν να πει τη γνώμη της για τη διακυβέρνησή τους ή για τους Πρωθυπουργούς της. Καθόρισε τον ρόλο των μοναρχών στο βρετανικό σύνταγμα, αναπτύσσοντας συστήματα που εξακολουθούν να εφαρμόζονται από τη βρετανική κυβέρνηση ακόμα και σήμερα.
Και μπορεί να έγραψε ο Νίτσε ότι η γυναίκα ήταν η δεύτερη γκάφα του Θεού, όμως ο Ευριπίδης πριν από τον Γερμανό είχε καταλήξσει στο συμπέρασμα: Πάντων δυσμαχώτατον γυνή.
