Ο υδράργυρος έχει σκαρφαλώσει από νωρίς σε υψηλά για την εποχή επίπεδα. Η ακραία ζέστη έχει πλήξει την Ευρώπη με την Ελλάδα, την Κύπρο, την Τουρκία και την Ιταλία να καταγράφουν θερμοκρασίες ακόμα και 10 βαθμούς Κελσίου πάνω από το μέσο όρο της εποχής.
Ο κίνδυνος καύσωνα στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού έχει κάνει τους διοργανωτές να «ιδρώνουν» για την ασφάλεια των αθλητών. Η Ισπανία προετοιμάζεται για άλλο ένα καυτό καλοκαίρι, δίνοντας στη δημοσιότητα έναν νέο χάρτη που θα βοηθήσει στην ακριβέστερη πρόβλεψη των καιρικών φαινομένων. Οι πόλεις σε ολόκληρη την ήπειρο βρίσκονται σε κατάσταση συναγερμού και προετοιμάζονται για καταστάσεις ακραίας ζέστης.
Φέτος, μετράμε 11 συνεχόμενους μήνες με ρεκόρ θερμοκρασιών και η θερμοκρασία στην επιφάνεια της θάλασσας στον Βόρειο Ατλαντικό έχουν φτάσει στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων τουλάχιστον 40 ετών.
Ενδείξεις που ανησυχούν
Οι μετεωρολόγοι έχουν χτυπήσει από νωρίς τα «καμπανάκια» προειδοποιώντας ότι η ήπειρος θα μπορούσε να αντιμετωπίσει ένα ακόμη ασυνήθιστα ζεστό καλοκαίρι – ενδεχομένως και το θερμότερο που έχει καταγραφεί ποτέ. Επί του παρόντος, φαίνεται ότι ο Ιούνιος, ο Ιούλιος και ο Αύγουστος θα κυμανθούν πάνω από το μέσο όρο θερμοσιακά.
Όταν πρόκειται για καύσωνες ή μεμονωμένα ακραία καιρικά φαινόμενα, κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει εκ των προτέρων τι ακριβώς θα γίνει. Αλλά, η καταγραφή των δεδομένων του καιρού μέχρι τώρα μπορεί να δώσει στους μετεωρολόγους κάποιες ενδείξεις.
«Οι καιρικές συνθήκες στην ήπειρο ποικίλλουν γεγονός που καθιστά δύσκολο να προβλεφθεί πού μπορεί να χτυπήσει» ένα «θερμό καλοκαίρι» αναφέρει (Euronews) η Tamsin Green, μετεωρολόγος από την υπηρεσία πρόγνωσης Weather & Radar.
Η Δυτική Ευρώπη θα μπορούσε να δει βροχοπτώσεις σε φυσιολογικά επίπεδα τον Ιούνιο, βροχοπτώσεις πάνω από το μέσο όρο στη Νότια Ευρώπη τον Ιούλιο και σαφώς ξηρότερες συνθήκες στα Ανατολικά. Ο Αύγουστος, σύμφωνα με την Green, είναι πιθανό να είναι ξηρότερος για το μεγαλύτερο μέρος της ηπείρου, σύμφωνα με την μετεωρολόγο.
Τι επηρεάζει τον καιρό της Ευρώπης;
Πολλοί διαφορετικοί παράγοντες επηρεάζουν τον ευμετάβλητο καιρό της Ευρώπης. Ο κόσμος βρίσκεται σήμερα σε μια μεταβατική φάση μεταξύ των κλιματικών φαινομένων El Niño και La Niña, για παράδειγμα, τα οποία είναι «κρίσιμα» για τον καθορισμό των παγκόσμιων καιρικών συνθηκών και θερμοκρασιών. Προβλέπεται ότι θα παραμείνουμε σε αυτή την ουδέτερη φάση τουλάχιστον μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού, αλλά οι επιπτώσεις του El Niño συνεχίζονται.
«Τους τελευταίους μήνες, οι θερμοκρασίες του αέρα και των ωκεανών εξακολουθούν να είναι αστρονομικά υψηλές», λέει η Green.
Οι καιρικές συνθήκες μπορούν να λειτουργήσουν σαν «ντόμινο» και να επηρεάσουν τις συνθήκες στην άλλη πλευρά του πλανήτη. Εάν υπάρχει αυξημένη βροχόπτωση κάπου στον κόσμο, θα υπάρξει μειωμένη βροχόπτωση αλλού. Η Ευρώπη, για παράδειγμα, συχνά δέχεται εξασθενημένες τροπικές καταιγίδες που φέρνουν βροχές και ανέμους. Η δραστηριότητα των καταιγίδων στον Ατλαντικό, κατά τη διάρκεια της περιόδου των τυφώνων από τον Ιούνιο έως τον Νοέμβριο, είναι πιθανό να ενισχυθεί, καθώς η La Niña σχηματίζεται στον Ειρηνικό, μειώνοντας την καταιγίδα εκεί.
Η Ευρώπη θερμαίνεται ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο
Ωστόσο, υπάρχει ένας παράγοντας που παίζει σημαντικό ρόλο στα ολοένα και πιο θερμά καλοκαίρια της Ευρώπης και αυτός είναι η κλιματική αλλαγή που προκαλείται από τον άνθρωπο. «Ένα πράγμα που είναι αναμφισβήτητος παράγοντας και δεν μπορεί να αγνοηθεί είναι ότι συνεχώς σπάζουμε ρεκόρ θερμότητας», λέει η Green.
«Τα τελευταία δέκα χρόνια ήταν τα δέκα θερμότερα που έχουν καταγραφεί ποτέ, ενώ το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης της θερμοκρασίας της Γης σημειώθηκε τα τελευταία 40 χρόνια. Ο Απρίλιος του 2024 ήταν ο 11ος συνεχόμενος θερμότερος μήνας που έχει καταγραφεί ποτέ».
Η Ευρώπη θερμαίνεται διπλάσια από τον παγκόσμιο μέσο όρο από το 1991, σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (WMO) και του οργανισμού της ΕΕ για το κλίμα Copernicus (C3S). Η Γηραιά Ήπειρος δεν αποτελεί «εξαίρεση» όσον αφορά τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής ενώ οι προειδοποιήσεις για περαιτέρω μείωση των εκπομπών αερίων και η απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα συνεχίζονται.
Είναι χαρακτηριστικό πως 23 από τους 30 πιο σοβαρούς καύσωνες στην ήπειρο έχουν σημειωθεί από το 2000 και μετά και πέντε από αυτούς μάλιστα σημειώθηκαν τα τελευταία τρία χρόνια. Ο πιο πρόσφατος μέσος όρος πενταετίας δείχνει ότι οι θερμοκρασίες στην Ευρώπη είναι τώρα 2,3C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα σε σύγκριση με 1,3C σε παγκόσμιο επίπεδο.
Εξαιτίας αυτού, η Green πιστεύει «με αρκετή βεβαιότητα» ότι το 2024 θα είναι πιθανότατα ένα ακόμη έτος ρεκόρ. «Παρά το πώς διαμορφώνονται οι προβλέψεις, οι τάσεις αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας είναι αναμφισβήτητες», λέει.
Διανύουμε ίσως τον πιο θερμό Ιούνιο της μετεωρολογικής μας ιστορίας
Στην Αθήνα οι θερμοκρασίες που καταγράφονται τον Ιούνιο καθημερινά στο κέντρο της Αθήνας είναι πάνω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα. Τη διαπίστωση αυτή κάνει ο διευθυντής Ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και υπεύθυνος του meteo, Κώστας Λαγουβάρδος, παρατηρώντας τις τιμές που καταγράφονται καθημερινά στο κέντρο της Αθήνας στις 12 τα μεσάνυχτα. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά πρόκειται για θερμοκρασίες που είναι όσο και η μέση μέγιστη θερμοκρασία όλης της ημέρας για τον μήνα Ιούνιο.
Με βάση τις καταγραφές:
1) εκτός της 1ης Ιουνίου, οι μέγιστες τιμές στο Γκάζι ήταν όλες τις ημέρες, μέχρι και την 19η Ιουνίου, υψηλότερες από την τιμή των 30.5 βαθμών.
2) Για 8 ημέρες η μέγιστη θερμοκρασία ήταν από 5 βαθμούς και πάνω υψηλότερη από την κανονική τιμή, φθάνοντας μάλιστα στις 13 Ιουνίου στους 40.7 βαθμούς.
«Δυστυχώς δεν αναμένεται κάποια σημαντική αλλαγή τις επόμενες ήμερες, οδεύουμε ολοταχώς για έναν από τους πιο θερμούς Ιούνιους της μετεωρολογικής μας ιστορίας (και στην Αθήνα και στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας)» αναφέρει ο Κώστας Λαγουβάρδος.
