Δεν είναι το 1+1 δώρο. Ούτε τα προϊόντα στο ύψος των ματιών. Είναι αυτό το μικρό νουμεράκι κάτω από την τιμή που σχεδόν κανείς δεν κοιτάει: η τιμή ανά κιλό, λίτρο ή τεμάχιο. Είναι ο μόνος αληθινός τρόπος να δεις πόσο κοστίζει πραγματικά αυτό που αγοράζεις. Και είναι εκεί για να σε προστατέψει. Αλλά δεν το βλέπεις.
Οι εταιρείες ξέρουν καλά τη δύναμη της ψευδαίσθησης. Μπορεί να βάλουν ένα μεγάλο πακέτο με ετικέτα «οικονομική συσκευασία», αλλά αν κοιτάξεις το μικρό, διακριτικό νούμερο στην ταμπελίτσα, συχνά η τιμή ανά μονάδα είναι πιο ακριβή από τη μικρότερη συσκευασία. Πληρώνεις παραπάνω, χωρίς να το καταλάβεις. Και νιώθεις κιόλας ότι πέτυχες προσφορά.
Το κάνουν παντού: στο ρύζι, στα δημητριακά, στα καθαριστικά, ακόμα και στο χαρτί υγείας. Τα πακέτα με τις λέξεις “maxi”, “eco”, “family pack” μοιάζουν φτηνότερα, αλλά είναι απλώς μεγαλύτερα. Όταν όμως διαιρέσεις το ποσό που πληρώνεις με το βάρος ή την ποσότητα, ξαφνικά αποκαλύπτεται η απάτη. Και ναι, είναι νόμιμο. Το κάνουν γιατί λειτουργεί.
Τα σούπερ μάρκετ στηρίζονται στο ότι οι περισσότεροι ψωνίζουν με βάση την τελική τιμή και όχι την τιμή ανά μονάδα. Το μάτι πάει στο πιο μεγάλο νούμερο – ή στο πιο μικρό, αν έχει κίτρινο ή κόκκινο φόντο. Δεν πάει εκεί που βρίσκεται η αλήθεια: στο ψιλό, γκρι, τυποποιημένο πλαίσιο που λέει «€/κιλό» ή «€/τεμάχιο». Κι εκεί χάνεις λεφτά.
Το κράτος υποχρεώνει τις αλυσίδες να γράφουν την τιμή ανά μονάδα για λόγους διαφάνειας. Είναι υποχρεωτικό. Αλλά δεν τους εμποδίζει να στήνουν ολόκληρη την εμπειρία αγορών γύρω από την ψευδαίσθηση της φτηνής τιμής. Κι αν εσύ δεν εκπαιδευτείς να βλέπεις αυτό που σε συμφέρει, τότε πάντα θα πληρώνεις λίγο παραπάνω. Όχι γιατί είσαι απρόσεκτος, αλλά γιατί έτσι σε έχουν μάθει.
Δεν είναι το ποσό που πληρώνεις. Είναι το τι παίρνεις γι’ αυτό το ποσό. Και αυτό το δείχνει μόνο η μονάδα μέτρησης. Αν την προσέχεις, σε λίγο καιρό θα ξέρεις αμέσως ποιο προϊόν αξίζει και ποιο είναι για πέταμα. Αν δεν την προσέχεις, τότε και η «προσφορά» μπορεί να είναι παγίδα.
