Η Ευρωπαϊκή Ένωση γύρισε από χθες σελίδα στη διαχείριση των συνόρων της, εισάγοντας σταδιακά ένα νέο, πλήρως ψηφιακό σύστημα ελέγχου εισόδου και εξόδου, το Entry/Exit System (EES). Η παραδοσιακή σφραγίδα στα διαβατήρια περνά στην ιστορία, καθώς εκατομμύρια ταξιδιώτες εκτός ΕΕ σε αεροδρόμια, λιμάνια και διεθνείς σιδηροδρομικούς σταθμούς θα δίνουν τη φωτογραφία και τα δακτυλικά τους αποτυπώματα κατά την πρώτη είσοδό τους στη ζώνη Σένγκεν. Το νέο σύστημα υπόσχεται ταχύτερους, ασφαλέστερους και πιο αποτελεσματικούς ελέγχους ενώ ταυτόχρονα προκαλεί ανησυχίες για ουρές, καθυστερήσεις και θέματα προστασίας προσωπικών δεδομένων.
Με το βλέμμα στραμμένο στην ασφάλεια, την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης και την ενίσχυση της διαλειτουργικότητας μεταξύ των κρατών μελών, η ΕΕ επιχειρεί μια τεχνολογική επανάσταση στα σύνορά της. Οι πολίτες εκτός ΕΕ θα πρέπει να καταχωρούν τα προσωπικά τους στοιχεία κατά την πρώτη είσοδό τους στη ζώνη Σένγκεν, δηλαδή σε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ πλην της Ιρλανδίας και της Κύπρου, αλλά συμπεριλαμβανομένων της Ισλανδίας, της Νορβηγίας, της Ελβετίας και του Λιχτενστάιν. Στα επόμενα ταξίδια τους θα απαιτείται μόνο επαλήθευση μέσω βιομετρικών στοιχείων προσώπου. Τα βιομετρικά δεδομένα θα διατηρούνται στο σύστημα EES για τρία χρόνια – ή για πέντε, αν δεν έχει καταγραφεί έξοδος.
Κατά τους πρώτους έξι μήνες, τα δύο συστήματα θα συνυπάρχουν, πράγμα που σημαίνει ότι οι ταξιδιώτες ενδέχεται να χρειάζεται να περάσουν τόσο από τη διαδικασία ελέγχου διαβατηρίων όσο και από τη νέα διαδικασία EES. Το σύστημα αναμένεται να λειτουργεί πλήρως από τις 10 Απριλίου 2026, οπότε το σφράγισμα των διαβατηρίων θα αντικατασταθεί από ηλεκτρονικές εγγραφές. Στόχος είναι ο εντοπισμός επισκεπτών που υπερβαίνουν το επιτρεπόμενο χρονικό όριο παραμονής, η αντιμετώπιση της πλαστοπροσωπίας και η αποτροπή της παράνομης μετανάστευσης. Οι επιπλέον διατυπώσεις χτυπούν καμπανάκι για αναπόφευκτη αύξηση των χρόνων αναμονής, γι’ αυτό και προβλέπεται χρόνος για την αντιμετώπιση τυχόν προβλημάτων και δυσλειτουργιών.
«Το σύστημα εισόδου/εξόδου αποτελεί την ψηφιακή ραχοκοκαλιά του νέου κοινού ευρωπαϊκού πλαισίου για τη μετανάστευση και το άσυλο», δήλωσε σε ανακοίνωσή του ο ευρωπαίος επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων και Μετανάστευσης Μάγκνους Μπρίνερ. Πρόσθεσε ότι «η εξάμηνη περίοδος εφαρμογής δίνει στα κράτη μέλη, στους ταξιδιώτες και στις επιχειρήσεις χρόνο να προσαρμοστούν ομαλά στις νέες διαδικασίες».
Πώς ακριβώς λειτουργεί το σύστημα
H πρώτη καταχώριση στοιχείων γίνεται σε οθόνη αυτοεξυπηρέτησης με ένα μηχάνημα να φωτογραφίζει το πρόσωπο του ταξιδιώτη. Τα παιδιά κάτω των 12 ετών δεν θα υποβάλλονται σε σάρωση δακτυλικών αποτυπωμάτων. Η ΕΕ αναφέρει ότι οι πληροφορίες που συλλέγονται μπορεί να μεταφερθούν σε άλλη χώρα εκτός Σένγκεν ή σε διεθνή οργανισμό, όπως ένα όργανο του ΟΗΕ, υπό «αυστηρούς όρους».
Άν οι ταξιδιώτες διασχίσουν ξανά τα σύνορα εντός της τριετούς περιόδου, η διαδικασία θα είναι ταχύτερη, καθώς η φωτογραφία προσώπου και τα δακτυλικά αποτυπώματα θα υπάρχουν ήδη στο αρχείο. Άν κάποιος αρνηθεί να δώσει φωτογραφία ή τη λήψη δακτυλικών αποτυπωμάτων, τότε θα του αρνηθούν την είσοδο, σύμφωνα με την ΕΕ.
Σταδιακή εφαρμογή
Το πότε θα έρθουν οι ταξιδιώτες σε επαφή με το EES εξαρτάται από τον προορισμό και τον χρόνο του ταξιδιού. Ήδη από χθες οι νέου τύπου έλεγχοι εφαρμόζονται για τους επιβάτες λεωφορείων μέσω Eurotunnel ενώ η διαδικασία θα εφαρμοστεί σταδιακά τους επόμενους μήνες και στο Eurostar όπως και στα αεροδρόμια. Για παράδειγμα η Γερμανία θα ξεκινήσει από το αεροδρόμιο του Ντίσελντορφ και κατόπιν θα επεκτείνει την εφαρμογή στο Μόναχο και τη Φρανκφούρτη, έναν από τους πιο πολυσύχναστους αερολιμένες της Ευρώπης.
Σύμφωνα με την «Independent», μόνο τρεις χώρες – η Εσθονία, το Λουξεμβούργο και η Τσεχία – ήταν σε θέση να εφαρμόσουν από χθες πλήρως το EES για όλες τις αφίξεις και αναχωρήσεις. Η Γαλλία αναμένει περισσότερα προβλήματα απ’ ό,τι άλλες χώρες της ΕΕ, καθώς η χώρα παραμένει ο κορυφαίος τουριστικός προορισμός παγκοσμίως, με πάνω από 100 εκατ. επισκέπτες το 2024. Στην Ιταλία, τα αεροδρόμια της Ρώμης (Φιουμιτσίνο) και του Μιλάνου (Μαλπένσα) επρόκειτο να αρχίσουν να χρησιμοποιούν το σύστημα από σήμερα. Η Ολλανδία θα το εφαρμόσει στο αεροδρόμιο Ρότερνταμ-Χάγη στις 27 Οκτωβρίου και στο αεροδρόμιο Αμστερνταμ-Σίπχολ στις 3 Νοεμβρίου. Η Ισπανία το εφάρμοσε πιλοτικά μόνο σε μία πτήση προς τη Μαδρίτη χθες.
