Κείμενο Βαγγέλης Πρατικάκης
Σλοβένος αστρονόμος που βρέθηκε στο σωστό μέρος τη σωστή στιγμή κατέγραψε μια λεπτομερή φωτογραφία μιας σπάνιας μορφής κεραυνού, γνωστής ως sprite, η οποία εμφανίστηκε σαν γιγάντια μέδουσα ψηλά στην ατμόσφαιρα στη διάρκεια καλοκαιρινής καταιγίδας στην Κεντρική Ευρώπη.
Χρησιμοποιώντας μια καλή φωτογραφική μηχανή, ο Στάνισλαβ Κανιάνσκι, ερευνητής του Αστεροσκοπείου του Μπάνσκα Μπίστριτσα στη Σλοβακία, απαθανάτισε το sprite στις 14 Αυγούστου έξω από το σπίτι του στην πόλη Λάτκι.
Οι πρώτες αναφορές για την ύπαρξη των sprite χρονολογούνται στα τέλη του 19ου αιώνα
«Η καταιγίδα βρισκόταν περίπου 320 χιλιόμετρα μακριά και είχα καλή θέα της ατμόσφαιρας πάνω από τις κορυφές των νεφών» είπε ο αστρονόμος στο Spaceweather.com. Τα κόκκινα-πορτοκαλί «πλοκάμια» του φαινομένου είχαν πλάτος άνω των 50 χιλιομέτρων, εξαφανίστηκαν όμως σε κλάσμα του δευτερολέπτου.
Το γιγάντιο sprite εκτιμάται ότι είχε πλάτος 50 χιλιομέτρων (Stanislav Kaniansky)
Τα sprites είναι ηλεκτρικές εκκενώσεις που ξεκινούν από τις κορυφές των νεφών στη διάρκεια καταιγίδων και φτάνουν στην ιονόσφαιρα σε ύψος 80-90 χιλιομέτρων. Οι εκκενώσεις αυτές εκδηλώνονται ως «πλοκάμια» από πλάσμα, ή ιονισμένο αέριο, το οποίο όμως δεν φτάνει τις ακραίες θερμοκρασίες των συνηθισμένων κεραυνών και μοιάζει περισσότερο με τις εκκενώσεις ενός λαμπτήρα φθορισμού.
Οι πρώτες αναφορές για την ύπαρξη των sprites χρονολογούνται στα τέλη του 19ου αιώνα, το φαινόμενο όμως παρέμενε ανεπιβεβαίωτο μέχρι την πρώτη φωτογραφία του το 1989. Παρά τις πολυάριθμες παρατηρήσεις που συλλέχθηκαν αργότερα από τα διαστημικά λεωφορεία της NASA, η μελέτη των sprites είναι δύσκολη λόγω της βραχύβιας φύσης τους.
Αν και ο μηχανισμός της γέννησής τους παραμένει ασαφής, υπάρχουν ενδείξεις ότι, σε κάποιες τουλάχιστον περιπτώσεις, τα sprites προκαλούνται από μικρά μετέωρα (κόκκοι σκόνης ή πετραδάκια) που εισέρχονται στην ατμόσφαιρα και δημιουργούν διαταραχές των ηλεκτρικών φορτίων στην ιονόσφαιρα.
