Ενημέρωση για τις θέσεις του Δικτύου Συμπαραστατών, με αφορμή την δημοσιοποίηση των προτάσεων του Γεν. Γραμ. ΥΠΕΣ για την αναμόρφωση του Καλλικράτη και ειδικά σε ότι αφορά το θεσμό του Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης .
Από το έτος 2011, λειτουργεί σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης ο θεσμός του Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης (σε δήμους άνω των 20.000 κατοίκων) και του Περιφερειακού Συμπαραστάτη του Πολίτη και της Επιχείρησης. Με τα άρθρα 77 και 179 του Ν.3852/2010 (Πρόγραμμα “Καλλικράτης”) εισάγεται στο ελληνικό διοικητικό σύστημα ο θεσμός του δημοτικού / περιφερειακού διαμεσολαβητή (municipal / regional ombudsman), για την λειτουργία του οποίου το Συμβούλιο της Ευρώπης είχε απευθύνει στα κράτη μέλη του σειρά ψηφισμάτων από την δεκαετία του 1980. Με το Ψήφισμα 80/1999 του Κογκρέστου των Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών της Ευρώπης ορίστηκαν και οι “Αρχές της λειτουργίας του τοπικού διαμεσολαβητή / συνηγόρου”, οι οποίες συνιστούν, μεταξύ άλλων και την δημιουργία ενός Δικτύου διαμεσολαβητών / συνηγόρων και αναγνωρίζεται ότι στους Συμπαραστάτες του Δημότη και τους Περιφερειακούς Συμπαραστάτες πρέπει να αναγνωρίζονται αρμοδιότητες επίλυσης διαφορών που σχετίζονται με τα ανθρώπινα δικαιώματα και την αρχή της ισότητας.
Το 2012 ιδρύθηκε στην Αθήνα από τους τότε Συμπαραστάτες το πανελλήνιο Δίκτυο Συμπαραστατών, για την προώθηση του θεσμού, την ανταλλαγή καλών πρακτικών και μεθοδολογιών και για την βελτίωση του θεσμικού πλαισίου για την λειτουργία του θεσμού.
Το Διεθνές Ινστιτούτο Ombudsmen (International Ombudsman Institute) έχει αναγνωρίσει ότι ο θεσμός του Συμπαραστάτη συνιστά μορφή δημοτικού/περιφερειακού ombudsman, ενώ και το Συμβούλιο της Ευρώπης σε πρόσφατη έκθεσή του για την “Τοπική και περιφερειακή δημοκρατία στην Ελλάδα” (2015) αναγνώρισε τον Συμπαραστάτη ως Ombudsman και επισήμανε την ανάγκη καθιέρωσης μιας θεσμοποιημένης διαδικασίας για την συνεργασία του με τον κεντρικό Συνήγορο του Πολίτη. Συγκεκριμένα, η έκθεση αναφέρει:
“38. Οι εισηγητές αξιολογούν θετικά τις διατάξεις για τον θεσμό του Συνηγόρου στην Ελλάδα και τον ρόλο που παίζει τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο. Ωστόσο, επιθυμούν να σημειώσουν ορισμένα ανοικτά ζητήματα, όπως τον περιορισμένο αριθμό δήμων που διόρισαν Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης και τις ασαφείς σχέσεις ανάμεσα στα δύο επίπεδα του θεσμού. Ιδίως, ενώ ο Συνήγορος του Πολίτη έχει εκδώσει διάφορες ειδικές εκθέσεις για θέματα τοπικής αυτοδιοίκησης, απέφυγε να αναφέρει τις παρεμβάσεις των Συμπαραστατών του Δημότη και της Επιχείρησης ή των Περιφερειακών Συμπαραστατών του Πολίτη και της Επιχείρησης στον τομέα αυτόν. Οι εισηγητές εκφράζουν την πεποίθησή τους ότι – υπό το φως και του Ψηφίσματος 80 (1999) – είναι αναγκαίος ένας θεσμοποιημένος μηχανισμός συνεργασίας ανάμεσα στους διάφορους τύπους του θεσμού που δουλεύουν άμεσα ή έμμεσα με θέματα τοπικής αυτοδιοίκησης.”
Βρισκόμαστε ήδη στον 5ο χρόνο λειτουργίας του θεσμού σε επίπεδο Δήμων και Περιφερειών και οι σαράντα (40) θητεύοντες Συμπαραστάτες έχουμε συγκεντρώσει ένα σημαντικό όγκο πληροφοριών επί υποθέσεων που χειριστήκαμε κατόπιν καταγγελιών πολιτών. Μέρος των υποθέσεων που έχουμε χειριστεί αφορά την εφαρμογή της ίσης μεταχείρισης, ως προς τις υπηρεσίες που παρέχουν οι δήμοι και οι περιφέρειες, αλλά και ως προς την σχέση των δήμων και περιφερειών ως εργοδοτών απέναντι στους υπαλλήλους τους. Από τις ετήσιες εκθέσεις μας, οι οποίες βρίσκονται αναρτημένες υποχρεωτικά κατά τα άρθρα 77 και 179 του Ν.3852/2010 στις ιστοσελίδες των Δήμων και Περιφερειών στις οποίες υπηρετούμε, προκύπτει ότι ο χειρισμός υποθέσεων που αφορούν την ίση μεταχείριση χωρίς διακρίσεις αφορούν συχνά περιπτώσεις επιβαλλόμενων διακρίσεων λόγω θρησκευτικών πεποιθήσεων (αρνήσεις καταχώρισης γάμων, αρνήσεις καταχώρισης θρησκευμάτων), λόγω αναπηρίας (μη επαρκείς υποδομές πρόσβασης, μη εξειδικευμένη κρίση σε περιπτώσεις επιβολής προστίμων στάθμευσης, κήρυξη ως αυθαιρέτου μπάρας πρόσβασης σε κατοικία), λόγω ηλικίας (επαγγελματικά δικαιώματα υπαλλήλων), λόγω κοινωνικής θέσης (περικοπή προνοιακών επιδομάτων χωρίς προηγούμενη έκθεση κοινωνικού λειτουργού κατά παράβαση σχετικής υπουργικής απόφασης) και πολλά άλλα, στα οποία έχουμε επιδιώξει να δώσουμε εξωδικαστικές λύσεις στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων μας, με βάση την ισχύουσα νομοθεσία. Την 31.3.2016, η διοικούσα επιτροπή του Δικτύου συναντήθηκε με τον Υπουργό Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης κ. Κουρουμπλή, ο οποίος ενημερώθηκε σχετικά με την λειτουργία του θεσμού και εξέφρασε την απορία του για την περιορισμένη εκλογή Συμπαραστατών στους 161 δήμους που προβλέπεται η δυνατότητα εκλογής.
Το Δίκτυο ενημέρωσε τον κ. Υπουργό για τις προτάσεις αναμόρφωσής του θεσμού και για τις νομοθετικές επιλογές ευχερέστερης εκλογής Συμπαραστατών (λ.χ. με την τροπολογία του άρθρου 77 του Ν.3852/2010, έτσι ώστε να αρκούν τα 2/3 των παρόντων μελών του δημοτικού συμβουλίου και όχι τα 2/3 του συνόλου των μελών του), καθώς και την διεύρυνση εφαρμογής του θεσμού στους νησιωτικούς δήμους που κατά κανόνα έχουν πληθυσμό κάτω των 20.000 κατοίκων (όπως αντίστοιχα προβλέπεται η διεύρυνση της δυνατότητας πρόσληψης Γενικού Γραμματέα στο προς διαβούλευση νομοσχέδιο).
Επίσης το Δίκτυο εξέφρασε την ετοιμότητά του για συμμετοχή στην επιτροπή προετοιμασίας σχετικού σχεδίου νόμου. Στις 23.5.2016, η διοικούσα επιτροπή του Δικτύου πραγματοποίησε νεότερη συνάντηση με τον κ. Υπουργό, στην οποία συζητήθηκαν επί μέρους διατάξεις, ώστε να προστεθούν ως τροπολογίες στα άρθρα 77 και 179 του Ν.3852/2010 στο άμεσα επικείμενο νομοσχέδιο που πραγματοποιεί παρεμβάσεις στις δομές ελέγχου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Συγκεκριμένα, παραδόθηκε και εστάλη και ηλεκτρονικώς στο Γραφείο Υπουργού πρόταση τροπολογίας – προσθήκης που συνοψίζει σημειακές παρεμβάσεις για τον θεσμό, οι οποίες κρίνονται άμεσα αναγκαίες από το Δίκτυο, προκειμένου ο θεσμός να τεθεί σε πλήρη εφαρμογή σε όλη την χώρα.
Δυστυχώς, αντί άλλης ενέργειας διαβάσαμε τις προτάσεις του ΓΓ του ΥΠΕΣ κου Πουλάκη που ούτε λίγο ούτε πολύ κήρυξε τον θεσμό αποτυχημένο, αποδίδοντάς του μάλιστα και την ευθύνη της αποτυχίας του, ώστε στη συνέχεια να θέσει το ψευτοδίλημμα της διατήρησής του ή μη.
Παρέλειψε στην έκθεσή του να τονίσει ότι η μη λειτουργία του θεσμού σε όλους τους δήμους και τις περιφέρειες που δικαιούνται να εκλέξουν, οφείλεται στην μη έκδοση προκηρύξεων, στην μη συναίνεση για την ύπαρξη της απαραίτητης πλειοψηφίας και γενικότερα στη έλλειψη βούλησης από τα συμβούλια των αιρετών να βοηθήσουν τον θεσμό, να τον αναδείξουν να προωθήσουν τη λειτουργία του. Παρόλα αυτά σήμερα υπηρετούν 33 Δημοτικοί (στους μισούς δήμους που προκήρυξαν δηλαδή ) και 7 Περιφερειακοί στις 13 Περιφέρειες, με γεωγραφική κατανομή από την Αλεξανδρούπολη έως την Κρήτη και από τα νησιά του Ιονίου έως τα Δωδεκάνησα, καλύπτοντας τα ¾ του συνολικού πληθυσμού της χώρας.
Σημειώνουμε επίσης ότι όσα επισημαίνει είναι πέρα από αυτά που συμφώνησε στις συναντήσεις του με το Δίκτυο των Συμπαραστατών, όπου το τραγελαφικό είναι πως ισχυρίστηκε ότι προσπάθησε να ενεργοποιήσει το θεσμό στην περιφέρεια που ήταν σύμβουλος και μας εξέφρασε την αντίθεσή του σε όσους επιθυμούν να τον καταργήσουν, επιθυμώντας ρουσφέτια, διευκολύνσεις και συνέχιση του πελατειακού κράτους, όπου ο πολίτης θα είναι όμηρος της εξουσίας για να μπορέσει να βρει το δίκιο του….!!!
Ως δίκτυο δηλώνουμε ότι διαφωνούμε πλήρως με τις ‘’προτάσεις Πουλάκη’’ που οδηγούν στην υποβάθμιση έως κατάργηση του θεσμού, κάτι που αντιτίθενται μεταξύ άλλων και στο ευρωπαϊκό κεκτημένο.
Είμαστε στη διάθεση του Υπουργείου ώστε θεσμικά να συμβάλουμε στον διάλογο για την αναμόρφωση του Καλλικράτη, (εμείς πρώτοι τον ξεκινήσαμε εξάλλου), θέτουμε όμως ως βάση οποιασδήποτε συζήτησης για αλλαγή του νομικού πλαισίου που διέπει τον θεσμό του Συμπαραστάτη, τις ήδη υπάρχουσες προτάσεις μας όπως αυτές έχουν κατατεθεί στο Υπουργείο (υπό μορφή τροπολογίας ) και έχουν δημοσιοποιηθεί τόσο μέσα από τις ετήσιες εκθέσεις των μελών μας όσο και μέσα από δελτία τύπου στον ημερήσιο και ηλεκτρονικό τύπο.
Συνεχίζουμε την ενημέρωση των αρχηγών των κομμάτων του δημοκρατικού τόξου, επιπρόσθετα πια και για τη πρόθεση της κυβέρνησης να καταργήσει τον θεσμό.
Αθήνα, 1.8.2016
Η ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ
Ο ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ
Ευάγγελος Μιχάλης
Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης Δήμου Σαρωνικού
ΤΑ ΜΕΛΗ
Γαβριήλ Αραμπατζής
Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης Δήμου Ηλιούπολης
Αικατερίνη Τσιομπάνου
Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης Δήμου Κοζάνης
Φίλιππος Τριομμάτης
Περιφερειακός Συμπαραστάτης του Πολίτη και της Επιχείρησης Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου
Βασίλης Σωτηρόπουλος
Περιφερειακός Συμπαραστάτης του Πολίτη και της Επιχείρησης Περιφέρειας Αττικής
