ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ κ. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ
ΥΠΟΜΝΗΜΑ
Του Δικτύου Συμπαραστατών του Δημότη και της Επιχείρησης και Περιφερειακών Συμπαραστατών του Πολίτη και της Επιχείρησης
ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ “Αυτοτελής υπηρεσία εποπτείας Ο.Τ.Α., ρύθμιση θεμάτων Ο.Τ.Α. και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας υπουργείου εσωτερικών και διοικητικής ανασυγκρότησης»
Την 31.3.2016, η διοικούσα επιτροπή του Δικτύου συναντήθηκε με τον Υπουργό Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης κ. Κουρουμπλή, ο οποίος ενημερώθηκε σχετικά με την λειτουργία του θεσμού και εξέφρασε την απορία του για την περιορισμένη εκλογή Συμπαραστατών στους 161 δήμους που προβλέπεται η δυνατότητα εκλογής. Το Δίκτυο ενημέρωσε τον κ. Υπουργό για τις προτάσεις αναμόρφωσής του θεσμού και για τις νομοθετικές επιλογές ευχερέστερης εκλογής Συμπαραστατών (λ.χ. με την τροπολογία του άρθρου 77 του Ν.3852/2010, έτσι ώστε να αρκούν τα 2/3 των παρόντων μελών του δημοτικού συμβουλίου και όχι τα 2/3 του συνόλου των μελών του), καθώς και την διεύρυνση εφαρμογής του θεσμού στους νησιωτικούς δήμους που κατά κανόνα έχουν πληθυσμό κάτω των 20.000 κατοίκων (όπως αντίστοιχα προβλέπεται η διεύρυνση της δυνατότητας πρόσληψης Γενικού Γραμματέα στο προς διαβούλευση νομοσχέδιο). Επίσης το Δίκτυο εξέφρασε την ετοιμότητά του για συμμετοχή στην επιτροπή προετοιμασίας σχετικού σχεδίου νόμου. Στις 23.5.2016, η διοικούσα επιτροπή του Δικτύου πραγματοποίησε νεότερη συνάντηση με τον κ. Υπουργό, στην οποία συζητήθηκαν επί μέρους διατάξεις, ώστε να προστεθούν ως τροπολογίες στα άρθρα 77 και 179 του Ν.3852/2010 στο άμεσα επικείμενο νομοσχέδιο που πραγματοποιεί παρεμβάσεις στις δομές ελέγχου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Συγκεκριμένα, παραδόθηκε και εστάλη και ηλεκτρονικώς στο Γραφείο Υπουργού η παρακάτω πρόταση τροπολογίας – προσθήκης που συνοψίζει σημειακές παρεμβάσεις για τον θεσμό, οι οποίες κρίνονται άμεσα αναγκαίες από το Δίκτυο, προκειμένου ο θεσμός να τεθεί σε πλήρη εφαρμογή σε όλη την χώρα.
Σημειώνεται ότι η προτεινόμενη τροπολογία δεν αφορά ένα τυχόν μεταγενέστερο σχέδιο για την συνολική αναμόρφωση του τοπίου της Αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα, αφού σε ένα τέτοιο στάδιο η πρόταση του Δικτύου θα ήταν πολύ πιο διεξοδική, με εξ αρχής αναδιαμόρφωση του πλαισίου λειτουργίας του θεσμού του Συμπαραστάτη και θα αφορούσε την εφαρμογή της από τις επόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές (2019). Αντιθέτως, η παρούσα πρόταση επιχειρεί σημειακές επεμβάσεις και στοχεύει στην πλήρη ενεργοποίηση του θεσμού στο ισχύον πλαίσιο λειτουργίας του, ενισχύοντας την θέση του Συμπαραστάτη.
Με αυτά τα χαρακτηριστικά, η πρόταση είναι απολύτως συμβατή με το πνεύμα του τωρινού νομοσχεδίου, το οποίο επεμβαίνει στο σύστημα ελέγχου των αυτοδιοικητικών οργάνων (με την ενίσχυση της Αυτοτελούς Υπηρεσίας Εποπτείας Ο.Τ.Α.), αλλά και στην σημειακή βελτίωση των ήδη υφιστάμενων οργάνων (λ.χ. στο Συμβούλιο Ένταξης Μεταναστών, την δημιουργία νέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης, την επέκταση της δυνατότητας πρόσληψης Γενικών Γραμματέων Δήμων) και διαδικασιών. Με αυτό το πνεύμα όμως, η τυχόν παράλειψη σημειακής έστω βελτίωσης της λειτουργίας του θεσμού του Συμπαραστάτη θα καθιστούσε ελλιπές το νομοσχέδιο, αφού θα παρορούσε την έμμεσα ελεγκτική λειτουργία του, η οποία κατ΄ αποτέλεσμα θα συμβάλλει και στην ενίσχυση του συνολικού πλαισίου ελέγχου των Ο.Τ.Α., όπως και η Αυτοτελής Υπηρεσία Εποπτείας, οι νέοι Γενικοί Γραμματείς κ.τ.λ. Για τους λόγους αυτούς, το Δίκτυο ζητά από τον Υπουργό Εσωτερικών, σε συνέχεια των ανωτέρω συναντήσεων και συζητήσεων, να προστεθεί και η παρακάτω προτεινόμενη τροπολογία στο ετοιμαζόμενο προς διαβούλευση νομοσχέδιο.
Αθήνα, 28.6.2016
Η ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ
Ο ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ
Ευάγγελος Μιχάλης
Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης Δήμου Σαρωνικού
ΤΑ ΜΕΛΗ
Γαβριήλ Αραμπατζής
Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης Δήμου Ηλιούπολης
Αικατερίνη Τσιομπάνου
Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης Δήμου Κοζάνης
Φίλιππος Τριομμάτης
Περιφερειακός Συμπαραστάτης του Πολίτη και της Επιχείρησης Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου
Βασίλης Σωτηρόπουλος
Περιφερειακός Συμπαραστάτης του Πολίτη και της Επιχείρησης Περιφέρειας Αττικής
TΡΟΠΟΛΟΓΙΑ – ΠΡΟΣΘΗΚΗ
Στο νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης “***”.
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
1. Με την προτεινόμενη διάταξη της παραγράφου 1 δίνεται η δυνατότητα και στους νησιωτικούς Δήμους, οι οποίοι αριθμούν κατά κανόνα λιγότερους από 20.000 κατοίκους, να επιλέξουν Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης, κατ΄ εφαρμογή της συνταγματικής επιταγής της προστασίας της νησιωτικότητας (άρθρο 101 παρ. 4 Σ.).
2. Με τις προτεινόμενες διατάξεις των παραγράφων 2 και 3 εξορθολογίζεται η διαδικασία επιλογής Συμπαραστάτη, τόσο σε επίπεδο Δήμου, όσο και σε επίπεδο Περιφέρειας. Η μέχρι τώρα άκαμπτη ρύθμιση απαιτεί την συγκέντρωση της αυξημένη πλειοψηφίας των 2/3 του συνόλου των μελών των δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων, με αποτέλεσμα στην συντριπτική πλειοψηφία των Δήμων, αλλά και σε έξι από τις δεκατρείς Περιφέρειες, να έχουν αποβεί άκαρπες οι ψηφοφορίες ή να μην έχουν προκηρυχθεί καν οι θέσεις λόγω της δεδομένης αδυναμίας εκλογής Συμπαραστάτη. Με την προτεινόμενη ρύθμιση διατηρείται η απαιτούμενη αυξημένη πλειοψηφία των 2/3, ενώ μετριάζεται η απαίτηση που αφορά το “σύνολο των μελών” των συμβουλίων, έτσι ώστε να αρκεί η συγκέντρωση των 2/3 των “παρόντων” στην συνεδρίαση μελών των συμβουλίων. Με αυτή την τροποποίηση, θα δοθεί ακόμη μια δυνατότητα στα συμβούλια που δεν επέλεξαν συμπαραστάτη, είτε λόγω άκαρπων ψηφοφοριών είτε λόγω μη προκήρυξης της θέσης, να επιχειρήσουν την κίνηση της διαδικασίας, ενώ η δυνατότητα συμμετοχής όσο το δυνατόν περισσότερων συμβούλων στην επίμαχη ψηφοφορία διευρύνει παράλληλα την δημοκρατική νομιμοποίηση της απόφασης, χωρίς να χαμηλώνει η στάθμη της αυξημένης πλειοψηφίας που απαιτείται μέχρι σήμερα.
3. Με τις προτεινόμενες διατάξεις των παραγράφων 4 και 5 ενισχύεται η δυνατότητα παρέμβασης του Συμπαραστάτη, τόσο σε επίπεδο Δήμου, όσο και σε επίπεδο Περιφέρειας, καθώς πλέον οι υπηρεσίες τους είναι υποχρεωμένες να ανταποκρίνονται άμεσα στις συστάσεις του θεσμού. Επιπλέον, προστίθεται η ρητή υποχρέωση παροχής πρόσβασης του Συμπαραστάτη στο σύνολο των εγγράφων και των εγκαταστάσεων του οικείου Ο.Τ.Α., ενώ αναγνωρίζεται και η αρμοδιότητα του Συμπαραστάτη να ερευνά αυτεπαγγέλτως υποθέσεις κακοδιοίκησης, όπως επιβάλλεται και από τις “Αρχές που διέπουν τον θεσμό του Διαμεσολαβητή σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο” του Κογκρέσου των Τοπικών και Περιφερειακών Αρχών του Συμβουλίου της Ευρώπης (Ψήφισμα 80/1999). Με την διάταξη διευρύνεται επίσης ο κύκλος προσώπων που μπορούν να ζητήσουν την διαμεσολαβητική παρέμβαση του Συμπαραστάτη: ενώ μέχρι σήμερα η καταγγελία υποβάλλεται μόνο από “άμεσα θιγόμενους πολίτες ή επιχειρήσεις”, με την προτεινόμενη διάταξη ο κύκλος αυτός αφορά “άμεσα θιγόμενα φυσικά ή νομικά πρόσωπα”.
4. Με την παράγραφο 6 αντιστοιχίζεται καλύτερα η καταστατική θέση του Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης, ο οποίος μέχρι σήμερα υπαγόταν στις διατάξεις για τους δημοτικούς συμβούλους, προς την καταστατική θέση του Περιφερειακού Συμπαραστάτη του Πολίτη και της Επιχείρησης, ο οποίος εξ αρχής υπάγεται στις διατάξεις για τον πρόεδρο του Περιφερειακού Συμβουλίου. Παράλληλα, για τους δημοσίους υπαλλήλους που υπηρετούν ως Συμπαραστάτες είναι εύλογο να αναγνωριστούν τα χρόνια θητείας τους ως υπηρετούντων σε θέση διευθυντή.
5. Με τις προτεινόμενες παραγράφους 7 και 8 εισάγεται η πρόβλεψη για τα απαραίτητα έξοδα κίνησης των Συμπαραστατών, τα οποία είναι αναπόφευκτα προκειμένου ο θεσμός να καταστεί χρήσιμος στο σύνολο των δημοτών και πολιτών που δεν δύνανται να τον επισκεφθούν στο γραφείο του. Καλύπτεται έτσι ένα σημαντικό κενό νόμου, με εφαρμογή αφενός σε επίπεδο Δήμου των προβλεπόμενων διατάξεων που ισχύουν για τον πρόεδρο της Δημοτικής Κοινότητας (άρθρο 79 παρ. 4 και άρθρο 81 παρ. 2 Ν.3852/2010) και αφετέρου σε επίπεδο Περιφέρειας των προβλεπόμενων διατάξεων που ισχύουν για τους αντιπεριφερειάρχες.
6. Με τις προτεινόμενες διατάξεις των παραγράφων 9 και 10 δίνεται η δυνατότητα στους Συμπαραστάτες που υπηρετούν στον δημόσιο τομέα να επιλέγουν οι ίδιοι εάν επιθυμούν την υποχρεωτική ειδική άδεια (που τώρα προβλέπεται υποχρεωτικά εκ του νόμου) ή την διάθεσή τους στον Ο.Τ.Α. που πρόκειται να υπηρετήσουν. Με το μέτρο αυτό δίνεται ένα ακόμη κίνητρο στους Ο.Τ.Α. να επιλέξουν Συμπαραστάτες, καθώς θα υπάρχει η δυνατότητα (με την διάθεσή των προσώπων) να μην εγγράφεται η αντιμισθία στον προϋπολογισμό του Δήμου ή της Περιφέρειας, αλλά να καταβάλλονται οι πλήρεις αποδοχές από τον φορέα της οργανικής θέσης που κατέχει ο Συμπαραστάτης σε αυτήν την περίπτωση. Ειδικότερα με την παράγραφο 10 αποκαθίσταται και η ανισότητα που έχει καταγραφεί ως προς τον Περιφερειακό Συμπαραστάτη του Πολίτη και της Επιχείρησης, ο οποίος με το ισχύον άρθρο 181 παρ. 5 δεν έχει πλέον την δυνατότητα επιλογής της αντιμισθίας ή των αποδοχών της θέσης του, αναντίστοιχα προς τα ισχύοντα για τον Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης, ο οποίος διαθέτει αυτή την δυνατότητα κατά το άρθρο 92.
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Άρθρο ….
Ενίσχυση του θεσμού του Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης και του Περιφερειακού Συμπαραστάτη του Πολίτη και της Επιχείρησης
1. Το πρώτο εδάφιο της πρώτης παραγράφου του άρθρου 77 του Ν.3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: “Στους δήμους άνω των είκοσι χιλιάδων (20.000) κατοίκων, καθώς και στους νησιωτικούς δήμους, με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, επιλέγεται, κατόπιν προκηρύξεως που δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του δήμου, πρόσωπο εγνωσμένου κύρους και εμπειρίας, ως συμπαραστάτης του δημότη και της επιχείρησης”.
2. Το δεύτερο εδάφιο της δεύτερης παραγράφου του άρθρου 77 του Ν.3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: “Ο συμπαραστάτης του δημότη και της επιχείρησης επιλέγεται με απόφαση, η οποία λαμβάνεται με μυστική ψηφοφορία και με πλειοψηφία των δύο τρίτων (2/3) των παρόντων μελών του δημοτικού συμβουλίου.”
3. Το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 179 αντικαθίσταται ως εξής: “Με απόφαση του περιφερειακού συμβουλίου, η οποία λαμβάνεται με μυστική ψηφοφορία και με πλειοψηφία των δύο τρίτων (2/3) των παρόντων μελών του, επιλέγεται πολίτης που αποτελεί προσωπικότητας εγνωσμένου κύρους ως Περιφερειακός Συμπαραστάτης του Πολίτη και της Επιχείρησης”.
4. Η παράγραφος 3 του άρθρου 77 αντικαθίσταται ως εξής: “Ο συμπαραστάτης υποστηρίζεται διοικητικά από τις υπηρεσίες του δήμου, οι οποίες είναι υποχρεωμένες να ανταποκρίνονται άμεσα στις συστάσεις του, παρέχοντας ελεύθερη πρόσβαση στα έγγραφα και λοιπές πληροφορίες που τηρούν και επιτρέποντας την είσοδο του συμπαραστάτη στο σύνολο των εγκαταστάσεων του δήμου. Ο συμπαραστάτης δέχεται ενυπόγραφες καταγγελίες άμεσα θιγόμενων φυσικών ή νομικών προσώπων για κακοδιοίκηση των υπηρεσιών του δήμου, των νομικών του προσώπων και των επιχειρήσεών του και ασκεί διαμεσολάβηση προκειμένου να επιλυθούν τα σχετικά προβλήματα, ενώ είναι υποχρεωμένος να απαντά εγγράφως ή ηλεκτρονικά εντός τριάντα (30) ημερών στους ενδιαφερομένους ως προς τις ενέργειες στις οποίες ο ίδιος προέβη μετά την λήψη της καταγγελίας τους. Ο συμπαραστάτης δύναται να διεξάγει αυτεπάγγελτα έρευνες για τον εντοπισμό και την καταπολέμηση φαινομένων δημοτικής κακοδιοίκησης.”
5. Η παράγραφος 2 του άρθρου 179 του Ν.3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: “Ο συμπαραστάτης υποστηρίζεται διοικητικά από τις υπηρεσίες της περιφέρειας, οι οποίες είναι υποχρεωμένες να ανταποκρίνονται άμεσα στις συστάσεις του, παρέχοντας ελεύθερη πρόσβαση στα έγγραφα και λοιπές πληροφορίες που τηρούν και επιτρέποντας την είσοδο του συμπαραστάτη στο σύνολο των εγκαταστάσεων της περιφέρειας. Ο συμπαραστάτης δέχεται ενυπόγραφες καταγγελίες άμεσα θιγόμενων φυσικών ή νομικών προσώπων για κακοδιοίκηση των υπηρεσιών της περιφέρειας, των νομικών της προσώπων και των επιχειρήσεών της και ασκεί διαμεσολάβηση προκειμένου να επιλυθούν τα σχετικά προβλήματα, ενώ είναι υποχρεωμένος να απαντά εγγράφως ή ηλεκτρονικά εντός τριάντα (30) ημερών στους ενδιαφερομένους ως προς τις ενέργειες στις οποίες ο ίδιος προέβη μετά την λήψη της καταγγελίας τους. Ο συμπαραστάτης δύναται να διεξάγει αυτεπάγγελτα έρευνες για τον εντοπισμό και την καταπολέμηση φαινομένων κακοδιοίκηση.”
6. Το εδάφιο β΄της παραγράφου 6 του άρθρου 77 του Ν.3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: “Ως προς την καταστατική θέση και τις ευθύνες του συμπαραστάτη του δημότη και της επιχείρησης ισχύουν οι σχετικές διατάξεις για τον πρόεδρο του δημοτικού συμβουλίου. Ο χρόνος θητείας του συμπαραστάτη λογίζεται ως χρόνος υπηρεσίας σε θέση με τον βαθμό του διευθυντή”. Στην παρ. 5 του Ν.3852/2010 προστίθεται το εξής εδάφιο: “Ο χρόνος θητείας του συμπαραστάτη λογίζεται ως χρόνος υπηρεσίας σε θέση με τον βαθμό του διευθυντή”.
7. Στην παράγραφο 6 του άρθρου 77 του Ν.3852/2010 προστίθεται το εξής εδάφιο: “Για τα έξοδα κίνησης του συμπαραστάτη ισχύουν τα οριζόμενα στην παράγραφο 4 του άρθρου 79 του παρόντος νόμου”.
8. Στην παράγραφο 5 του άρθρου 179 του Ν.3852/2010 προστίθεται το εξής εδάφιο: ““Για τα έξοδα κίνησης και διαμονής του συμπαραστάτη ισχύουν τα οριζόμενα στο άρθρο 184 του παρόντος νόμου.”
9. Το τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 93 αντικαθίσταται ως εξής: “Οι ανωτέρω ρυθμίσεις εφαρμόζονται και στον συμπαραστάτη του δημότη και της επιχείρησης, εφόσον αυτός υποβάλλει σχετική αίτηση. Σε διαφορετική περίπτωση, ο συμπαραστάτης διατίθεται υποχρεωτικά από την υπηρεσία του στον Δήμο που έχει επιλεγεί και για όλο το χρόνο της θητείας του λαμβάνει τις πλήρεις αποδοχές της οργανικής του θέσης από τον φορέα μισθοδοσίας στον οποίο αυτή ανήκει, προσαυξημένες με το επίδομα ευθύνης προϊσταμένου και, εφόσον είναι Άτομο με Αναπηρία, εφαρμοζομένου του άρθρου 92 παρ. 4 του παρόντος νόμου, χωρίς αυτές να βαρύνουν τον προϋπολογισμό του οικείου ΟΤΑ.”
10. Το τελευταίο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 182 του Ν.3852/2010 αντικαθίσταται ως εξής: “Οι ανωτέρω ρυθμίσεις εφαρμόζονται και στον περιφερειακό συμπαραστάτη του πολίτη και της επιχείρησης, εφόσον αυτός υποβάλλει σχετική αίτηση, οπότε διατίθεται υποχρεωτικά από την υπηρεσία στην περιφέρεια στην οποία έχει επιλεγεί. Σε περίπτωση που δεν υποβληθεί σχετική αίτηση, ο συμπαραστάτης εξακολουθεί να λαμβάνει τις πλήρεις αποδοχές της οργανικής του θέσης από τον φορέα μισθοδοσίας στον οποίο ανήκει, προσαυξημένες με το επίδομα ευθύνης προϊσταμένου και, εφόσον είναι Άτομο με Αναπηρία, εφαρμοζομένου του άρθρου 181 παρ. 4 του παρόντος νόμου, χωρίς αυτές να βαρύνουν τον προϋπολογισμό του οικείου Ο.Τ.Α. Για τους περιφερειακούς συμπαραστάτες που υπηρετούν σε λοιπά Ν.Π.Ι.Δ. (Α.Ε., Ο.Ε., Ε.Π.Ε), έχουν το δικαίωμα να επιλέξουν είτε τις πλήρεις αποδοχές της θέσης από την οποία προέρχονται είτε την αντιμισθία τους ως συμπαραστάτες. Οι ανωτέρω δαπάνες καθώς και οι ασφαλιστικές εισφορές του εργοδότη όπου αυτές προβλέπονται βαρύνουν τον προϋπολογισμό του οικείου Ο.Τ.Α.”.
ΑΘΗΝΑ …
ΟΙ ΥΠΟΥΡΓΟΙ
