Επιμέλεια Σόφη Λούκα
Ποιοι φταίνε για τις ανησυχητικές ελλείψεις σε νερό από το Λονδίνο μέχρι τη Μόσχα και από το Βερολίνο έως την Τεχεράνη; Η εύκολη απάντηση είναι η κλιματική αλλαγή και οι ξηρασίες που επιφέρει και φυσικά η αύξηση του πληθυσμού που ασκεί μεγαλύτερες πιέσεις στις τοπικές πηγές.
Η σωστή απάντηση, ωστόσο, πρέπει να συμπεριλάβει και μια τρίτη –βασική, όπως φαίνεται αιτία- εξαιτίας της οποίας οι ειδικοί προειδοποιούν ότι σύντομα θα πούμε το νερό νεράκι, που δεν είναι άλλη από τους πλουσίους του πλανήτη που φέρονται στο δημόσιο αυτό αγαθό σαν να είναι προσωπικό τους περιουσιακό στοιχείο.
Όπως συμπεραίνει μελέτη, που διενεργήθηκε πρόσφατα από ερευνητές αρκετών ευρωπαϊκών πανεπιστημίων και η οποία δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Nature Sustainability, οι πισίνες και τα γκαζόν στις περιοχές που ζουν τα υψηλότερα εισοδήματα αυτού του κόσμου στραγγίζουν τα αποθέματα νερού, αφήνοντας αυτούς με τα χαμηλότερα έσοδα να ανησυχούν αν σε λίγα χρόνια θα μπορούν να πιούν νερό, να μαγειρέψουν και να πλυθούν μέσα στην ίδια μέρα.
Η πάταξη αυτής της ανισότητας είναι ο μόνος τρόπος περιορισμού των μελλοντικών κρίσεων για το νερό, καταλήγει η ίδια μελέτη, σύμφωνα με το περιοδικό Time.
Άλλοι διψούν και άλλοι… πετούν
Κι αν τα παραπάνω μοιάζουν με υπερβολή, την τραγική αλήθεια αποκαλύπτει η ιστορία του δημάρχου Κένινγκσταϊν, Λούντβιχ Χελμ, που πρόσφατα βρέθηκε αντιμέτωπος με μια βίλα στην πόλη του, που κατανάλωνε 80.000 λίτρα νερού την ημέρα, δηλαδή 625 φορές τη μέση ημερήσια κατανάλωση ενός μονοπρόσωπου νοικοκυριού στη Γερμανία. Κι ενώ στην αρχή πίστεψε ότι πρόκειται για λάθος του μετρητή, όπως γράφει το περιοδικό Politico, σύντομα ανακάλυψε ότι οι πλούσιοι της περιοχής του κάνουν ότι θέλουν με το νερό, γιατί πολύ απλά μπορούν.
Έχουν δηλαδή τη δυνατότητα να πληρώνουν τα τσουχτερά πρόστιμα, που ο ίδιος επέβαλε για να αναχαιτίσει την πτώση της στάθμης των υπόγειων υδάτων, παραβιάζοντας ξανά και ξανά τα περιοριστικά μέτρα για το πότισμα των κήπων τους ή το γέμισμα των πισινών τους. Να σημειωθεί ότι το Κένιγκσταϊν, που βρίσκεται στις δασωμένες πλαγιές του Τάουνους, μιας οροσειράς κοντά στη Φρανκφούρτη της Γερμανίας, αριθμεί μεταξύ των 16.700 κατοίκων της περίπου 98 άτομα με ετήσιο εισόδημα άνω του 1 εκατομμυρίου ευρώ!
Ομοίως και ο δήμαρχος του Σατόνεφ Γκρας, Εμανουέλ Ντελμότ, κοντά στις Κάνες, εξηγεί ότι στην περιοχή του υπάρχουν πολλά ιδιωτικά ελικόπτερα, άρα ο ιδιοκτήτης τους από τη στιγμή που αντέχει τον ανεφοδιασμό τους, μπορεί και να πληρώσει και τα 1.500 ευρώ που του επιβάλλονται, επειδή καταναλώνει μέσα σε μια εβδομάδα το νερό που άλλοι χρειάζονται για ολόκληρο το χρόνο.
Το τελευταίο στοιχείο είναι πέρα για πέρα αληθινό, και μάλιστα είχε γίνει πρωτοσέλιδο πριν από μερικούς μήνες στη Le Figaro, που έγραψε για τις 120 κοινότητες σε όλη τη Γαλλία, οι οποίες αγωνίζονται σήμερα για να αποκτήσουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό.
Επείγουσα ανάγκη για ανάληψη δράσης
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος το ένα τρίτο των Ευρωπαίων επηρρέαζεται από το υδατικό στρες, που προβλέπεται στο άμεσο μέλλον να αφορά μεγαλύτερα τμήματα του πληθυσμού από τη στιγμή που οι ξηρασίες γίνονται ολοένα και εντονότερες σε περισσότερες χώρες του πλανήτη.
Απογοητευμένες, οι τοπικές αρχές και οι ΜΚΟ καλούν τις εθνικές κυβερνήσεις και την ΕΕ να συμβάλουν στον έλεγχο της ζήτησης νερού με μέτρα που περιλαμβάνουν, από την επανεξέταση των συστημάτων τιμολόγησης του νερού έως την αναθεώρηση του τρόπου με τον οποίο κατανέμεται το πόσιμο νερό μεταξύ των κατοικιών, της βιομηχανίας και της γεωργίας.
Η Ελίζαμπεθ Κούλα, πρόεδρος του αριστερού Die Linke στο περιφερειακό κοινοβούλιο της Έσσης, δήλωσε σε συζήτηση του Κοινοβουλίου, τον Ιούνιο ότι «πολύτιμο πόσιμο νερό» σπαταλιέται «στο καζανάκι των τουαλετών και στις … πισίνες για τους πλούσιους».
Στις περισσότερες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας και της Γαλλίας, οι βιομηχανίες που καταβροχθίζουν νερό τείνουν να πληρώνουν πολύ λιγότερο για πόσιμο νερό από τα ιδιωτικά νοικοκυριά, παρά το γεγονός ότι καταναλώνουν πολύ μεγαλύτερο μερίδιο. Με τις αδυναμίες των σημερινών συστημάτων διαχείρισης του νερού να γίνονται όλο και πιο εμφανείς, οι εκκλήσεις προς την ΕΕ να αναλάβει δράση γίνονται όλο και πιο δυνατές.
Δισεκατομμύρια άνθρωποι σε… λειψυδρία
Το πρόβλημα, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, σαφώς και είναι παγκόσμιο, αφού για παράδειγμα στο Κέιπ Τάουν, τα δύο τρίτα του νερού χρησιμοποιούνται από τους πλούσιους κατοίκους του, οι οποίοι μπορεί να αντιπροσωπεύουν το 1.4% των νοικοκυριών, καταναλώνουν όμως πάνω από το 10.3% του διαθέσιμου νερού για να ποτίζουν τους κήπους τους και να γεμίζουν τις πισίνες τους.
Η ανάληψη δράσης είναι κάτι παραπάνω από επείγουσα, αφού μέσα στα επόμενα χρόνια έως και 2,4 δισεκατομμύρια κάτοικοι πόλεων αναμένεται να αντιμετωπίσουν λειψυδρία, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, όταν ο αριθμός αυτός σήμερα ανέρχεται σε ένα δισεκατομμύριο άτομα.
«Οι υπολογισμοί μας δείχνουν ότι η κρίση αυτή θα επιδεινωθεί, όσο το χάσμα μεταξύ των πλουσίων και των φτωχών μεγαλώνει», δηλώνει η Χάνα Κλόκ, υδρολόγος από το πανεπιστήμιο του Reading που συνέγραψε την παραπάνω μελέτη. «Τελικά, όλοι θα υποστούμε τις συνέπειες, εκτός αν αναπτύξουμε δικαιότερους τρόπους για να μοιραζόμαστε το νερό στις πόλεις», καταλήγει η ίδια.