Η ψήφιση του θεωρητικά ισχύοντος Τοπικού Σχεδίου Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων, στο δημοτικό συμβούλιο της 6/8/2015. Ένα παράδειγμα επιβολής της βούλησης της εξουσίας, μακριά από οποιαδήποτε διαβούλευση για τις πραγματικές ανάγκες των δημοτών.
Η παρούσα δημοσίευση σκοπό έχει να μας θυμίσει μία από τις σκανδαλωδώς πολλές, φορές που το απερχόμενο δημοτικό συμβούλιο του δήμου Ραφήνας-Πικερμίου, λειτούργησε ως ενεργούμενο της Περιφέρειας και των διοικούντων αυτή, με ευθύνη της ευρείας πλειοψηφίας. Ας δούμε λοιπόν την περίπτωση ενός τοπικού σχεδίου διαχείρισης αποβλήτων, το οποίο εξυπηρετεί μόνο την Περιφέρεια Αττικής και τους συνεργάτες της. Η ψήφιση του έγινε χωρίς να προηγηθεί καμία διαβούλευση με τους δημότες ή καμία έστω συζήτηση στο δημοτικό συμβούλιο.
ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ
Στην συνεδρίαση του δημοτικού συμβούλιου της 6ης Αυγούστου 2015, για την υιοθέτηση Τοπικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΤΣΔΑ) στον δήμο Ραφήνας – Πικερμίου, στα πλαίσια του Αναθεωρημένου Περιφερειακού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ), κατατέθηκε κείμενο κριτικής από την δημοτική σύμβουλο Αμαλία Τόκα, επί του εισαγόμενου προς ψήφιση σχεδίου, αλλά και επί της διαδικασίας η οποία απέκλειε τη συμμετοχή των δημοτών, στην παραμετροποίηση και την κατάρτιση του.
Το σχετικό κείμενο είχε αναγνωσθεί και κατατεθεί στα πρακτικά της συζήτησης Η κριτική εστίαζε πάνω στα προτεινόμενα από το περιφερειακό σχέδιο, τα οποία υιοθετήθηκαν ακρίτως από τον μελετητή του Τοπικού Σχεδίου και εγκρίθηκαν το ίδιο ακρίτως από την πλειοψηφία του δημοτικού συμβουλίου. Στην απόφαση 169/2015 (ΑΔΑ 710ΡΩ16-ΖΩΧ ) αναφέρεται πως το ΔΣ αποφάσισε ομόφωνα αλλά πρόκειται για σφάλμα ή παραποίηση της πραγματικότητας, αφού αρκετοί σύμβουλοι απείχαν από την ψηφοφορία και τουλάχιστον μία εξέφρασε ανοιχτές διαφορές με το εισαγόμενο προς ψήφιση σχέδιο.
Η μελέτη ήταν ένα τυποποιημένο κείμενο και κατά παραγγελία εναρμονισμένη με τα πρότυπα του ΠΕΣΔΑ. Μετά τη δημοσίευση του Εθνικού Σχεδιασμού Διαχείρισης Αποβλήτων της σημερινής κυβέρνησης έχουν τεθεί οι άξονες για τον υποτιθέμενο «εκσυγχρονισμό» του πλαισίου διαχείρισης των αποβλήτων για την εξυπηρέτηση των παραπάνω στόχων και ήδη έχουν ολοκληρωθεί τα 13 Περιφερειακά Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ). Το θέμα είναι πως κανένα μέχρι σήμερα δεν ωφέλησε τους πολίτες ούτε μας απάλλαξε από τη ντροπή των ΧΥΤΑ και σύμφωνα με τους σχεδιασμούς που δεν είχαν καμία σχέση με τα πραγματικά δεδομένα και τις ανάγκες του δήμου Ραφήνας Πικερμίου.
Δεν ανέπτυσσε την ανακύκλωση δίνοντας κίνητρα στους δημότες και δεν εξασφάλιζε μείωση κόστους διαχείρισης και επιστροφή του οφέλους στους δημότες.
Δεν επέστρεφε ούτε το τέλος ανακύκλωσης το οποίο οι πολίτες της χώρας καταβάλλουν με κάθε αγορά συσκευασμένου προϊόντος
Δεν υπολόγιζε καθόλου τον δημότη και την αδήριτη ανάγκη για την ανάπτυξη της ανακύκλωσης και της επαναχρησιμοποίησης.
Δεν προέκρινε τη διαλογή στην πηγή αλλά σε κάποιο αόριστο και τελικά ανύπαρκτο, κατ’ ευφημισμό αποκαλούμενο «πράσινο σημείο».
Υποχρέωνε τον δημότη να δουλεύει αμισθί για τον εργολάβο κάθε κέντρου διαλογής, με αποτέλεσμα ο ίδιος αυτός δημότης να αδιαφορεί τελικά για την εξυπηρέτηση της αλυσίδας ανακύκλωσης.
Τέλος, το παράλογο αυτό σχέδιο ψηφίστηκε αφού άκριτα εγκρίθηκε από την σχεδόν μονολιθική πλειοψηφία που διοίκησε το δήμο τα τελευταία σχεδόν πέντε χρόνια.
Η ΚΡΙΤΙΚΗ ΕΠΙ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ
Το Τοπικό Προσχέδιο, που καταχρηστικά ονομάστηκε Σχέδιο, Διαχείρισης Απορριμμάτων, που όπως αναμενόταν ακολουθεί το κείμενο της Αναθεώρησης του Εθνικού Σχεδιασμού για τη Διαχείριση των Αστικών Στερεών Αποβλήτων, αποτελεί αντικείμενο ισχυρής κριτικής, καθώς δεν υπήρξε, δεν μεσολάβησε περίοδος άτυπης έστω, διαβούλευσης.
Στην κριτική η οποία αναπτύχθηκε,
• γινόταν αναφορά στην ανάγκη κατοχύρωσης του δημόσιου χαρακτήρα της διαχείρισης στερεών αποβλήτων. Και σε ένα ποσοστό, οι δράσεις που προτείνονταν, προϋπέθεταν την αναβάθμιση των υπηρεσιών του Δήμου. Επίσης ο Δήμος θα απολάμβανε τα ωφελήματα των εσόδων από το τέλος ανακύκλωσης και τη μείωση του κόστους ταφής των σύμμεικτων.
• γινόταν αναφορά στην υιοθέτηση της αντίληψης της αποκεντρωμένης διαχείρισης, με έμφαση στην προδιαλογή των υλικών. Άσχετα αν δεν ενθαρρύνεται από το συνολικό σχέδιο, τουλάχιστον υπονοείται.
• Με βάση τον Αναθεωρημένο Σχεδιασμό, ενώ δεν αναφέρεται, επισημάνθηκε πως απορρίπτεται η λογική της συγκεντρωτικής διαχείρισης των ΑΣΑ σε σύμμεικτη μορφή, με σκοπό την ενεργειακή αξιοποίηση – καύση.
• προτάθηκε η υιοθέτηση στόχων, που υπερβαίνουν τις προβλέψεις της οδηγίας 2008/98 και του ν. 4042/2012.
• ζητήθηκε η ριζική αναθεώρηση του πλαισίου της ανακύκλωσης και των «συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης» (ΣΕΔ).
Το σχέδιο που τελικά εγκρίθηκε, όπως ήταν λογικό και είχε επισημανθεί στην κριτική που έγινε, ποτέ δεν δούλεψε. Έτσι παραμένει μια σειρά προβλημάτων, που θα μπορούσαμε να τα κατατάξουμε σε τρεις κατηγορίες:
1. σε αυτά που σχετίζονται με την πλημμελή αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης
2. σε αυτά που σχετίζονται με την έλλειψη τόλμης και σαφήνειας σε κάποιες από τις θετικές επιλογές που υπήρχαν και
3. σε αυτά που σχετίζονται με το (λάθος) πνεύμα του αρχικού κειμένου, που εξακολουθεί να υπάρχει σε μια σειρά ζητήματα, αφού όλες οι αλλαγές έγιναν με συγκεκριμένες, στοχευμένες παρεμβάσεις στο αρχικό «σώμα» του ΕΣΔΑ.
Εδώ μπορούμε να αναφέρουμε:
- Την έλλειψη παραμέτρων χωροθέτησης του/των Σταθμών Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων. Γιατί;
- Την έλλειψη κριτηρίων επιλογής των πράσινων σημείων
Για όλα τα παραπάνω
Ζητήθηκε η παραπομπή του προσχεδίου αυτού (και όχι σχεδίου εφόσον δεν πέρασε από διαβούλευση) στην επιτροπή διαβούλευσης του Δήμου, προκειμένου να μπορέσουν οι δημότες να ενημερωθούν και να δώσουν κι εκείνοι τις προτάσεις τους.
Ζητήθηκε το τελικό σχέδιο να συνοδεύεται και από μία πρόταση αξιοποίησης με όφελος για τον Δήμο εφόσον τα απορρίμματα αποτελούν ουσιαστικά περιουσία του δήμου και των δημοτών. Εδώ ο δήμος ωφελείται με το να «ξεφορτώνεται» με καλό τρόπο τα απορρίμματα του ενώ οι διάφοροι αντισυμβαλλόμενοι του, αποκομίζουν εμπορικό κέρδος το οποίο θα μπορούσε υπό άλλες συνθήκες να το καρπωθεί ο δήμος και οι δημότες
Τέλος, ζητήθηκε να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην προδιαλογή παρά στην επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση. Οι δύο τελευταίες αποτελούν απότοκο της βασικής δράσης της προδιαλογής. Και μάλιστα το προϊόν της προδιαλογής αποφέρει υψηλότερες αξίες και οφέλη για τον δήμο.
Τελικά, η συμπαγής πλειοψηφία προχώρησε σε ψήφιση του προσχεδίου, ψηφίζοντας το ως «σχέδιο», δίχως διαβούλευση, δίχως συζήτηση, δίχως να εισακουσθεί έστω, καμία άλλη θέση. Αποφάσισαν και διέταξαν.
Όλα τα παραπάνω και ακόμα περισσότερα, μπορούν να διορθωθούν και να υλοποιηθούν δράσεις προς το συμφέρον του δημότη. Αρκεί στις επερχόμενες εκλογές να λάβει υπόψη του ο δημότης πόσο τον υπολόγισε η κάθε δημοτική αρχή.
Ποιος τον έβαλε στην συζήτηση και τον άκουσε για τα κρίσιμα θέματα και ποιος αποφάσιζε ερήμην του με πρόσχημα την εξουσία που του έδινε μία απολύτως ελεγχόμενη πλειοψηφία, η οποία λειτουργούσε πέρα και πάνω από κάθε δημοκρατικό έλεγχο.
Τέλος, ποιος ασχολείται σοβαρά με το θέμα των απορριμμάτων και ξέρει καλά το πως αναπτύσσεται η σχετική αλυσίδα
