Το λιμνόφιδο, ευρασιατικό είδος που ζει και στην Ελλάδα, θα άξιζε το Όσκαρ Ειδικών Εφέ. Όταν βρεθεί σε κίνδυνο, το φίδι προσποιείται το ψόφιο με αηδιαστική θεατρικότητα, καθώς πασαλείβει τον εαυτό του με κόπρανα ή αιμορραγεί από το στόμα, αποκαλύπτει πείραμα στις Πρέσπες.
Αντιμέτωπος με αυτό το θέαμα, ο υποψήφιος θηρευτής προτιμά να υποχωρήσει, παρά να βάλει στο στόμα του το βρόμικο ψοφίμι. Ή τουλάχιστον αυτή είναι η επικρατέστερη εξήγηση.
«Υπάρχουν αντικρουόμενες θεωρίες για την προέλευση της προσποίησης θανάτου» σε διάφορα είδη ζώων, δήλωσε στο CNN ο Βούκασιν Μπιέλικα του Πανεπιστημίου του Βελιγραδίου στη Σερβία, μέλος της ερευνητικής ομάδας που υπογράφει τη μελέτη στην επιθεώρηση Biology Letters.
«Κάποιοι λένε ότι πρόκειται για συνειδητή αντίδραση, ενώ άλλοι επιμένουν πως δεν είναι. Σύμφωνα με μια θεωρία είναι η ‘πλέον πρωτόγονη’ αντίδραση άμυνας, παρόμοια με το να παγώνει κανείς σε καταστάσεις υψηλού στρες» είπε.
Το λιμνόφιδο (Natrix tessellata), με μήκος που φτάνει τα 1,3 μέτρα, ζει σε λίμνες και ποτάμια όπου τρέφεται με αμφίβια και ψάρια. Αν τύχει να το συναντήσετε, είτε να σέρνεται είτε να το παίζει ψόφιος κοριός, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας: το είδος είναι μη ιοβόλο και εντελώς ακίνδυνο για τον άνθρωπο.
To λιμνόφιδο είναι μη ιοβόλο είδος (Henrike Mühlichen / Wikimedia Commons)
Στο νησί του Αγίου Πέτρου
Ο Μπιέλικα και οι συνεργάτες του ταξίδεψαν στο νησί του Αγίου Πέτρου (ή Γκόλεμ Γκραντ), το οποίο βρίσκεται στο βορειομακεδονικό τμήμα της Μεγάλης Πρέσπας, λίγα χιλιόμετρα από τα ελληνικά σύνορα, και είναι γνωστό για τους μεγάλους πληθυσμούς φιδιών που φιλοξενεί.
Εκεί, οι ερευνητές έπιασαν 263 λιμνόφιδα και τα πίεσαν με τα δάχτυλα μιμούμενοι την επίθεση θηρευτών. Στη συνέχεια παρατήρησαν και χρονομέτρησαν τις αντιδράσεις των ερπετών.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα φίδια προσποιήθηκαν τα ψόφια αφήνοντας το στόμα ανοιχτό. Σε 124 περιπτώσεις πασαλείφθηκαν με τα κόπρανά τους πριν μείνουν ακίνητα και σε 28 περιπτώσεις παρατηρήθηκαν να αιμορραγούν από το στόμα, αναφέρει η ερευνητική ομάδα.
Το νησάκι του Αγίου Πέτρου στη Μεγάλη Πρέσπα είναι γνωστό για τα φίδια του (Wikimedia Commons)
Η ανάλυση υποδεικνύει ότι τα ειδικά εφέ με τα κόπρανα και το αίμα είναι αποτελεσματική τακτική: τα φίδια που την εφάρμοσαν πέρασαν κατά μέσο λιγότερο χρόνο προσποιούμενα τα νεκρά και επομένως βγήκαν ταχύτερα από την επικίνδυνη κατάσταση.
Παραμένει ωστόσο ασαφές γιατί κάποια φίδια κατέφυγαν σε αυτά τα αηδιαστικά μέσα, ενώ άλλα όχι. Τα νεογέννητα φίδια δεν παρατηρήθηκαν καν να προσποιούνται τα νεκρά.
«Δεν είναι ακόμα ασαφές πώς κάθε άτομο προσαρμόζει την αντίδρασή του. Οι παρατηρήσεις μας είναι περιορισμένες, καθώς οι περισσότερες αφορούν αλληλεπιδράσεις με ανθρώπους και όχι παρατηρήσεις συναντήσεων με φυσικούς θηρευτές στη φύση» είπε ο Μπιέλικα.
Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι η αντίδραση εξαρτάται από το φύλο, την ηλικία ή το μέγεθος του φιδιού, την παρουσία αβγών στα θηλυκά ή τις προηγούμενες συναντήσεις με θηρευτές.
Όσον αφορά την παράξενη αιμορραγία από το στόμα, οι ερευνητές πιστεύουν ότι προκαλείται από απότομη αύξηση της πίεσης του αίματος λόγω των ορμονών του στρες.
