Κείμενο Βαγγέλης Πρατικάκης
Κανείς δεν ξέρει, και πιθανότατα κανείς δεν θα μάθει ποτέ, τα ονόματα και τις ιστορίες αυτών των 27 ανθρώπων που δούλεψαν ως σκλάβοι σε ένα σιδηρουργείο του Μέριλαντ τον 18ο αιώνα. Χάρη στη γενετική τεχνολογία, μπορούμε τουλάχιστον να βρούμε τους απογόνους τους.
Το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ συνεργάστηκε το Ίδρυμα Smithsoniam και την εταιρεία γενετικών εξετάσεων 23andΜe για να πραγματοποιήσει αναλύσεις DNA στα οστά Αφρικανών που βρέθηκαν θαμμένα έξω από το σιδηρουργείο του Κατόκτιν Φέρνας (εικόνα πανω) κατά τη διάρκεια εργασιών οδοποιίας το 1979.
Τα αποτελέσματα, τα οποία δημοσιεύονται στο κορυφαίο περιοδικό Science, αποκαλύπτουν την ύπαρξη 41.000 ζώντων απογόνων, οι οποίοι μέχρι στιγμής δεν έχουν ενημερωθεί για την καταγωγή τους λόγω του ευαίσθητου χαρακτήρα των δεδομένων.
Η νέα προσέγγιση «ανοίγει νέες δυνατότητες για όσους έχουν το πάθος να αναζητήσουν τις οικογενειακές τους ρίζες» σχολίασε σε δελτίο Τύπου ο Χένρι Λούις Γκέιτς του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, παρουσιαστής της τηλεοπτικής σειράς Finding Your Roots που βοηθά τους ανθρώπους να εντοπίσουν τους προγόνους τους.
Προηγούμενες προσπάθειες να ιχνηλατηθούν τα γενεαλογικά δέντρα Αφρικανών που μεταφέρθηκαν στον Νέο Κόσμο ως σκλάβοι συχνά σκόνταφταν κάπου τη δεκαετία του 1870, πριν από την οποία οι σκλάβοι δεν απογράφονταν με το όνομά τους.
Χαμένα ίχνη
Το σιδηρουργείο του Κατόκτιν Φέρνας στο Μέριλαντ, μνημείο των αρχών της βιομηχανικής επανάστασης στις ΗΠΑ, άρχισε να λειτουργεί τη δεκαετία του 1770, λίγο μετά την ίδρυση του αμερικανικού κράτους, και απασχολούσε σκλάβους αλλά και Αφρικανούς που είχαν αποκτήσει την ελευθερία τους.
Δεν είναι γνωστό πόσοι από τους 27 σκελετούς ανήκαν σε σκλάβους και ποιοι όχι, όλοι τους όμως ήταν Αφρικανοί, κυρίως από τη δυτική Αφρική και το Κογκό.
Οι σύγχρονοι απόγονοί τους εντοπίστηκαν από την παρουσία κοινών γενετικών αλληλουχιών. «Όσο περισσότερα πανομοιότυπα τμήματα DNA μοιράζεται κάποιον [με τα εξεταζόμενα οστά], και όσο μεγαλύτερο μήκος έχουν αυτά τα τμήματα, τόσο πιθανότερο είναι να πρόκειται για στενό συγγενή» εξηγούν οι συντάκτες της μελέτης. Για παράδειγμα, δύο ξαδέλφια μπορεί να μοιράζονται περιοχές του γονιδιώματός τους τις οποίες κληρονόμησαν από τον κοινό παππού τους.
Η μελέτη συνέκρινε τις γενετικές αλληλουχίες του Κοτόκτιν Φέρνας με το DNA περίπου 9 εκατομμυρίων πελατών της 23andMe που είχαν συμφωνήσει με τη χρήση των δεδομένων τους για έρευνα. Η δημιουργία γενεαλογικών δέντρων είναι εξάλλου μια από τις βασικές υπηρεσίες της αμερικανικής εταιρείας.
Συνολικά 41.799 άτομα βρέθηκαν να παρουσιάζουν συγγένεια με τους 27 σκελετούς. Σε πολλές περιπτώσεις πρόκειται για πολύ μακρινούς συγγενείς, οι οποίοι μοιράζονταν κάποιον πρόγονο που μπορεί να έζησε ακόμα και πριν από την ίδρυση του σιδηρουργείου.
Υπάρχουν όμως και περίπου 500 περιπτώσεις άμεσων απογόνων, υποδεικνύει η ανάλυση. Και το εντυπωσιακό είναι ότι πολλοί από τους απογόνους αυτούς ζουν σήμερα στην πολιτεία του Μέριλαντ. Οι ερευνητές διαβεβαιώνουν ότι εξέτασαν προσεκτικά τις ηθικές διαστάσεις της μελέτης και είχαν τη στήριξη ειδικών της αμερικανικής ιστορίας και οργανώσεων για τα δικαιώματα των Αφροαμερικανών.
Παρόλα αυτά, οι συγγενείς των σκλάβων του Κοτόκτιν Φέρνας δεν έχουν ακόμα ενημερωθεί και η ερευνητική ομάδα συνεχίζει να αναζητά την καλύτερη δυνατή προσέγγιση για την αποκάλυψη των ευρημάτων σε όσους το επιθυμούν. Ο ίδιος ο δρ Γκέιτς, ο οποίος είναι λευκός, δήλωσε στον δικτυακό τόπο του Nature ότι ανακάλυψε και ο ίδιος ότι έξι από προπαππούδες του ήταν σκλάβοι που αργότερα απέκτησαν την ελευθερία τους. «Αυτό με συγκίνησε μέχρι δακρύων» είπε.
