Η δολοφονία του ποινικολόγου Μιχάλη Ζαφειρόπουλου έφερε στο προσκήνιο για μια ακόμη φορά το ζήτημα των αδειών στους κρατούμενους των φυλακών. Ο πληρωμένος 32χρονος Αλβανός δολοφόνος είχε βγει με άδεια τον Σεπτέμβριο από τις φυλακές της Κασσάνδρας, παραβίασε τους όρους και εξαφανίστηκε.
Δεν είναι λίγες οι φορές που βαρυποινίτες έχουν πάρει άδεια και όχι μόνον δεν έχουν επιστρέψει αξιοποιώντας την ως ευκαιρία για απόδραση αλλά και συνεχίζουν την εγκληματική δραστηριότητα τους.
Ο θεσμός της χορήγησης αδειών σε κρατουμένους άρχισε να εφαρμόζεται στη χώρα μας το 1991, ενώ σήμερα εφαρμόζεται σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής εφαρμόστηκε τη δεκαετία του ’50
Οι γενικές προϋποθέσεις για να λάβει άδεια κάποιος κρατούμενος στην χώρα μας είναι :
Ο κατάδικος να έχει εκτίσει το 1/5 της ποινής του, χωρίς ευεργετικό υπολογισμό των ημερών ποινής λόγω εργασίας, και η κράτησή του να έχει διαρκέσει τουλάχιστον 3 μήνες. Σε περίπτωση έκτισης ισοβίου κάθειρξης, η κράτηση πρέπει να έχει διαρκέσει τουλάχιστον οκτώ έτη.
Να μην εκκρεμεί κατά του κατάδικου ποινική διαδικασία για αξιόποινη πράξη σε βαθμό κακουργήματος.
Να εκτιμάται ότι δεν υπάρχει κίνδυνος, κατά τη διάρκεια της άδειας, τέλεσης νέων εγκλημάτων.
Να συντρέχουν λόγοι που δικαιολογούν την προσδοκία ότι δεν υπάρχει κίνδυνος φυγής και ότι ο κρατούμενος δεν θα κάνει κακή χρήση της άδειάς του.
Σε καμία περίπτωση βέβαια δεν μπορούμε να αμφισβητήσουμε ότι το μέτρο της άδειας, όπως και η εργασία στους χώρους της φυλακής, λειτουργεί ευεργετικά στην ψυχολογία των κρατουμένων και στην αποφόρτιση του κλίματος των φυλακών. Σημαντικό επίσης ρόλο παίζει και στην μη ιδρυματοποίηση τους καθώς και στην ομαλή επανένταξη τους στην κοινωνία.
Για την χώρα μας όμως υπάρχει ένα τεράστιο αλλά…
Αντίθετα από την Ελλάδα, η Ευρώπη δίνει τις άδειες με εγγυήσεις. Με σκληρές εγγυήσεις μάλιστα, ώστε και το μέτρο να παραμένει ευεργετικό για τους φυλακισμένους αλλά και η κοινωνία να μην υποφέρει από την συνέχιση της εγκληματικής τους δραστηριότητας.
Στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης τις εγγυήσεις για την παροχή άδειας τις παρέχει επιστημονική ομάδα που βρίσκεται σε κάθε σωφρονιστικό κατάστημα.
H ομάδα αυτή αποτελείται από εγκληματολόγους, ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς και δικαστές. Οι επιστήμονες της ομάδας θα πρέπει να πεισθούν για την αναγκαιότητα της άδειας και για το ότι η χορήγησή της θα είναι προς όφελος του κρατουμένου. Εξετάζουν προσεκτικά τον κάθε κρατούμενο και παρέχουν τα εχέγγυα ότι ο κρατούμενος θα επιστρέψει από την άδεια του ή τουλάχιστον μηδενίζουν τις πιθανότητες παραβίασης της άδειας. Μάλιστα σε κάποιες χώρες υπάρχει ένα ακόμη σκληρότερο καθεστώς μέχρι του σημείου να μην δίνεται άδεια για σεξουαλικά εγκλήματα, συμμετοχή σε τρομοκρατικές ενέργειες κλπ.
Μήπως, λοιπόν θα πρέπει ως πολιτεία να δούμε ξανά το θέμα των αδειών των κρατουμένων προς μια αυστηρότερη κατεύθυνση αλλά και την εφαρμογή του ηλεκτρονικού βραχιολιού, ώστε να μην ακυρώνεται στην πράξη η αποτελεσματικότητα του, αλλά και να σταματήσει η ελληνική κοινωνία να υποφέρει από την δράση των “αδειούχων” κρατουμένων;
