Κείμενο Βαγγέλης Πρατικάκης
Πρωτεΐνες του σμάλτου των δοντιών απομονώθηκαν από απολιθώματα προϊστορικού ανθρώπου ηλικίας δύο εκατομμυρίων ετών, ένας τεχνικός άθλος που θα μπορούσε να αποκαλύψει νέες λεπτομέρειες για το γενεαλογικό μας δέντρο. Οι πρωτεΐνες είναι αλυσίδες μικρότερων μορίων που ονομάζονται αμινοξέα. Ως οργανικά μόρια, αποσυντίθενται σχετικά εύκολα, και μέχρι πριν από μερικές δεκαετίες θεωρούνταν αδύνατη η διατήρησή τους σε προϊστορικά οστά.
Πρόσφατα, όμως, η εξέλιξη της τεχνολογίας κατέστησε το αδύνατο εφικτό, όπως συνέβη εξάλλου και στην περίπτωση του DNA, το οποίο πλέον γνωρίζουμε ότι μπορεί κάτω από ειδικές συνθήκες να διατηρηθεί εκατομμύρια χρόνια.
Η τελευταία μελέτη αφορά δόντια του είδους Paranthropus robustus (εικόνα) που βρέθηκαν σε σπηλιά της Νότιας Αφρικής. Σύμφωνα με τους ερευνητές, οι πρωτεΐνες που απομονώθηκαν είναι οι αρχαιότερες που έχουν βρεθεί ως σήμερα από την ομάδα των ανθρωπινών, η οποία περιλαμβάνει τον σύγχρονο άνθρωπο και τους εξαφανισμένους συγγενείς του.
Η ερευνητική ομάδα προσδιόρισε την αλληλουχία περίπου 400 αμινοξέων μιας πρωτεΐνης που τυχαίνει να διαφέρει ανάμεσα στα δύο φύλα. Και από την αλληλουχία της πρωτεΐνης υπολόγισαν ποια πρέπει να ήταν η γενετική αλληλουχία του αντίστοιχου γονιδίου στα δύο φύλα.
Οι γενετικές πληροφορίες επέτρεψαν τελικά τη δημιουργία ενός απλού γενεαλογικού δέντρου, το οποίο βρίσκεται σε συμφωνία με τις κρατούσες θεωρίες. Η μελέτη δεν έχει ακόμα υποβληθεί σε ανεξάρτητο έλεγχο και παρουσιάζεται ως προδημοσίευση στο ηλεκτρονικό αποθετήριο «bioRxiv». Εφόσον όμως τα ευρήματα επιβεβαιωθούν, η αναζήτηση θα μπορούσε να επεκταθεί και σε άλλα απολιθώματα της εξελικτικής οικογένειάς μας.
