Βλέποντας την ανακοίνωση για ξενάγηση από το Σύλλογο των Φίλων του Κτήματος Τατοΐου στα πρώην Βασιλικά Ανάκτορα, αποφασίζω Σάββατο πρωί να ακολουθήσω την ξενάγηση σε έναν χώρο, ίσως παρεξηγημένο και σίγουρα αδίκως παραμελημένο.
Ανεβαίνοντας από τον φάρο Ψυχικού προς την Λεωφόρο Κηφισίας και αφού έχω στο δεξί μου χέρι του Κτήμα Συγγρού, συνεχίζω προς την Κηφισιά. Κάπου στην είσοδο της πόλης επί της Κηφισίας, η εντυπωσιακή βίλα Καζούλη των αρχών του 1900, με τον τρούλο και τα μαρμάρινα λιοντάρια του Φιλιππότη στην αυλή, εκεί που κάποτε γυρίστηκε η ταινία Υπολοχαγός Νατάσα με την Αλ. Βουγιουκλάκη.
Καθώς μπαίνω στην Κάτω Κηφισιά και στην Εμμανουήλ Μπενάκη, εντυπωσιάζομαι από τις κομψές βίλες του δρόμου, όπως της Πηνελόπης Δέλτα και τα υπόλοιπα αρχοντικά με τους κήπους. Μετά στην Τατοΐου, με το σπίτι του Παύλου Μελά και αφού πέρασα από τα κτήματα Κοντομηνά, Μυτιληναίου, με το εντυπωσιακό Τατόι Club και αυτό του Γερμανού, ανεβαίνω προς την κατάφυτη περιοχή που οδηγεί στο Κτήμα.
Μετά από κάποιες ταβέρνες, δεν επιλέγουμε να μπούμε από την είσοδο στο ύψος του Λεωνίδα, αφού χρειάζεται περίπου δύο ώρες περπάτημα, αλλά από αυτή στη Λεύκας. Ένα πεσμένο συρματόπλεγμα που ίσα χωράει ένας άνθρωπος είναι η είσοδος για το Κτήμα Τατοΐου αναρωτήθηκα;
Και όμως ναι! Όποιος θέλει να επισκεφθεί τον χώρο, μπαίνει σαν κλέφτης περίπου. Η εγκατάλειψη εμφανής στα πρώτα βήματα του Κτήματος και κάνοντας μια ημικυκλική διαδρομή, ανάμεσα σε χιλιάδες πεύκα, πυκνό δάσος, μέσα στη φύση, συναντώ αρχικά ένα κτίριο εγκαταλελειμμένο στην είσοδο της παλατιανής ενότητας, όπως η οικία του Αρχικηπουρού.
Το πρώην βασιλικό κτήμα αποτελούσε τα θερινά Ανάκτορα της πρώην βασιλικής οικογένειας των Ελλήνων και περιλαμβάνει 42.000 στρέμματα, με πευκοδάσος και καλλιέργειες, τα βασιλικά ανάκτορα με την έπαυλη, τα βοηθητικά κτίρια, καθώς και ένα αγρόκτημα για παραγωγή κρασιού, λαδιού και βουτύρου.
Μετά τα δύο πρώτα ερειπωμένα κτίρια, φθάνω στον πλάτανο, εκεί που παλιά υπήρχε το βασιλικό αρχικό ανάκτορο του Τσίλερ, πριν τη φωτιά που το έκαψε ολοσχερώς αυτό, όπως και ο Ναός του Προφήτη Ηλία απέναντι. Πιο πάνω το σπίτι του οινοποιού, την οικία Στουρμ και δίπλα εκεί που ήταν το σφαιριστήριο του Βασιλιά, στο Υπασπιστήριο.
Πιο πάνω η λίμνη Κιθάρα και αμέσως μετά συναντώ την πίσω όψη της πρώην Βασιλικής Έπαυλης. Το κτίριο επιβλητικό, αν και το τυλίγει συρματόπλεγμα γύρω του. Κλειστό! Έχει να διηγηθεί πολλές ιστορίες, από τα σαλόνια και τη βιβλιοθήκη του πρώτου ορόφου ως τα υπνοδωμάτια του δευτέρου και τη σοφίτα.
Γυρίζω και φθάνω στην μπροστινή του πλευρά, με το Χάλκινο άγαλμα «Κοζάκος Κυνηγός» στην αυλή του που διασώθηκε και κατεβαίνω τις επιβλητικές σκάλες του κήπου προς το λιοντάρι, τη γούρνα, μπροστά στην πισίνα, τα κολονάκια που έχουν καταστραφεί και τον χώρο μπροστά που κάποτε ήταν γήπεδο τένις.
Σήμερα τα δέντρα εμποδίζουν τη συνοχή του τοπίου, η εγκατάλειψη πλήρης. Βλέπω δίπλα τα μαγειρεία και λίγο πριν το αντιαεροπορικό καταφύγιο. Ο πύργος με το Ρολόι δεν υπάρχει πια, ενώ πιο κάτω το Διευθυντήριο με τις μεταλλικές φυτοδόχους, με το έμβλημα του Γεωργίου Α’ στην αυλή, όπου η μία φέρει σημάδια σφαιρών. Το Δασονομείο, το κτίριο των αξιωματικών Φρουράς, ο σταθμός Χωροφυλακής, το εγκαταλελειμμένο ξενοδοχείο «Τατόϊον», με τα δωμάτια και τη σοφίτα που έκλεισε το 1936 και την παλιά αντλία της βενζίνης πιο μπροστά.
Το παλιό βουστάσιο, το ιπποστάσιο με την καμπάνα, το νέο βουστάσιο με τους ανεμοδείκτες σε σχήμα αγελάδας στην κορυφή, που σήμερα φιλοξενεί τα παλιά βασιλικά αυτοκίνητα. Το οινοποιείο με τα βαρέλια, το εμφιαλωτήριο και το βουτυροκομείο, ένα υψηλής αρχιτεκτονικής αισθητικής κτίριο, που πίσω του έχει το γκαράζ του φορτηγού του κτήματος, το γαλακτοκομείο και το ελαιοτριβείο, έδιναν έσοδα στο Κτήμα για τις ανάγκες του και κάλυπταν πολλά από τα έξοδά του.
Στο δρόμο με τα κυπαρίσσια προς το Παλαιόκαστρο και τους βασιλικούς τάφους, έχοντας στο αριστερό μου χέρι το μεγάλο λιβάδι, με κόσμο που έκανε πικνίκ, ανεβαίνω την ανηφόρα για να φθάσω στο Ιερό Ναό της Αναστάσεως του 1899 και τους βασιλικούς τάφους από πεντελικό μάρμαρο, διάσπαρτους τριγύρω ανάμεσα στα κυπαρίσσια και το βασιλικό Μαυσωλείο. Φεύγοντας από το Κτήμα Τατοΐου αναρωτήθηκα, γιατί τέτοια εγκατάλειψη στα κτίρια και στους γύρω χώρους, ευχόμενος στο μέλλον η δημιουργία Μουσείου και η ανάδειξη των χώρων να αναδείξει ακόμη πιο πολύ την πανέμορφη περιοχή που βρίσκεται στον Εθνικό Δρυμό της Πάρνηθας. Μια φύση και ένα δάσος, που δε συναντάς αλλού στην Αττική σήμερα.
*Ο Νεκτάριος Καλαντζής είναι Οικονομολόγος, Κοινωνιολόγος, Δημοτικός Σύμβουλος του Δήμου Παλλήνης
