Κείμενο Γιάννης Θ. Διαμαντής
Σαν σήμερα, στις 26 Aπριλίου 1986, εξερράγη ο αντιδραστήρας No 4 στο πυρηνικό εργοστάσιο του Τσερνόμπιλ, στην Ουκρανία. Πρόκειται για το μεγαλύτερο πυρηνικό δυστύχημα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Το 2006, με την αφορμή της συμπλήρωσης 20 xρόνων από το τραγικό συμβάν, παρουσιάστηκε η μελέτη της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας για τις συνέπειες του δυστυχήματος.
Η μελέτη αυτή ανέφερε πως δημιουργήθηκαν σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα στους ανθρώπους των γύρω περιοχών από την έλλειψη ενημέρωσης αμέσως μετά το δυστύχημα, από το άγχος, από τη μετεγκατάστασή τους και από τον φόβο τους. Το δυστύχημα είχε καταστρεπτικές επιπτώσεις στη ζωή, στην υγεία και στο περιβάλλον της Ουκρανίας, της Λευκορωσίας και της Ρωσίας, ενώ προκάλεσε φόβο και ανησυχία σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Θύματα
Οι αριθμοί σοκάρουν, σύμφωνα με τη μελέτη, τουλάχιστον 9 εκατομμύρια άνθρωποι επλήγησαν από το δυστύχημα: 2,5 εκατομμύρια στη Λευκορωσία, 3,5 στην Ουκρανία και 3 εκατομμύρια στη Ρωσία, ενώ ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι 9.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από την καταστροφή.
Χιλιάδες εκτρώσεις στην Ελλάδα
Μια σοβαρότατη πτυχή του αντίκτυπου που είχε στην Ελλάδα, το πυρηνικό δυστύχημα του Τσερνόμπιλ ήταν οι χιλιάδες εκτρώσεις, που έγιναν λόγω του πανικού που είχε προκληθεί.
Γράφει η Δέσποινα Κουκλάκη στα «ΝΕΑ» της 27ης Απριλίου 2006.
«Δυόμισι χιλιάδες παιδιά δεν γεννήθηκαν στην Ελλάδα στο διάστημα από τον Μάιο του 1986 έως και τον Μάρτιο του 1987 μετά το πυρηνικό ατύχημα του Τσερνόμπιλ, το 1986. Τόσες ήταν οι αμβλώσεις που έγιναν εκείνη την περίοδο με μοναδική αιτία τον φόβο των εγκύων για τις επιπτώσεις της ραδιενέργειας στα παιδιά που θα έφερναν στον κόσμο.
»Σύμφωνα με μελέτη του καθηγητή Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ κ. Δημητρίου Τριχόπουλου, τον Ιούνιο του 1986 – ένα μήνα μετά το ατύχημα – τα επίπεδα ραδιενέργειας στη χώρα μας ήταν τέτοια που δεν δικαιολογούσαν επιπλοκές στην κύηση και προβλήματα στο έμβρυο.
»Ωστόσο, η επιστημονική πληροφόρηση της εποχής δεν έδινε σαφείς απαντήσεις, με αποτέλεσμα να προκληθεί πανικός και έντονοι φόβοι για πιθανές τερατογενέσεις ανάμεσα στις εγκύους. Έτσι, από τον Μάιο του 1986 έως και τον Μάρτιο του 1987, σχεδόν μία στις τέσσερις εγκυμοσύνες (23% του συνόλου) στη χώρα μας διακόπηκε.
»Σε άλλη μελέτη του καθηγητή Τριχόπουλου και συνεργατών του διαπιστώθηκε ότι τα βρέφη που είχαν εκτεθεί σε ραδιενέργεια στη διάρκεια της κύησης είχαν 2,6 φορές περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν βρεφική λευχαιμία, σε σύγκριση με όσα δεν είχαν υποστεί ενδομήτρια έκθεση.
»Ωστόσο, στην Ελλάδα δεν παρατηρήθηκε αξιοσημείωτη αύξηση των περιστατικών παιδικής λευχαιμίας μετά το ατύχημα.
Θύματα στην Ελλάδα
«Ο αριθμός των θυμάτων του Τσερνόμπιλ στη χώρα μας εκτιμάται ότι φτάνει τα 1.500. Ειδικότερα, ο αριθμός αυτός αναφέρεται στις περιπτώσεις καρκίνου που καταγράφηκαν στη χώρα μας από το 1986 έως το 1996 και θεωρήθηκαν «ανεξήγητες».
»Τα κρούσματα αυτά δηλαδή δεν σχετίζονταν με παράγοντες, όπως το ιστορικό των ασθενών. Το καίσιο είναι το ραδιενεργό στοιχείο που κυρίως έπληξε τη χώρα μας.
»Σύμφωνα με μελέτη του ΕΜΠ, σε περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της Βόρειας Θεσσαλίας οι συγκεντρώσεις του καισίου φτάνουν ακόμα και σήμερα τα 65 Κιλομπεκερέλ ανά τετραγωνικό μέτρο εδάφους, όταν το όριο επικινδυνότητας δεν ξεπερνά τα 5 Κιλομπεκερέλ.
»Το καίσιο εισέρχεται στον ανθρώπινο οργανισμό από τις τροφές, κυρίως από τα λαχανικά αλλά και από το κρέας των ζώων που έχουν τραφεί με ραδιενεργά χόρτα. Έχει ενοχοποιηθεί για καρκίνους του γαστρεντερικού συστήματος. Ο χρόνος ζωής του καισίου υπολογίζεται στα 35 χρόνια. Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι επιπτώσεις της ραδιενέργειας στην υγεία μπορεί να εκδηλωθούν και 30 χρόνια μετά την έκθεση του ανθρώπου σε αυτήν».
