Ενώ βρισκόμαστε, σύμφωνα με τα όσα ισχύουν σήμερα, δύο χρόνια πριν τις αυτοδιοικητικές εκλογές (αν φυσικά δεν αλλάξει κι η διάρκεια των πέντε ετών που ισχύει σήμερα), η κυβέρνηση δεν έχει αποφασίσει ακόμα για τον εκλογικό νόμο με τον οποίο θα διεξαχθούν. Υπέρμαχη της απλής αναλογικής, που βρίσκει αντιμέτωπη την ηγεσία της ΚΕΔΕ, ακόμα δεν έχει διευκρινίσει πως εννοεί αυτή την απλή αναλογική. Ως εκ τούτου υποψήφιοι δήμαρχοι και συνδυασμοί παραμένουν στην αναμονή ως προς το που και πως θα κινηθούν.
Ελπίζεται ότι η κυβέρνηση με την κατάθεση του πολυνομοσχεδίου για τους ΟΤΑ που κατατέθηκε στη Βουλή, θα φροντίσει να οριστικοποιήσει και τον εκλογικό νόμο που θα διέπει τις προσεχείς εκλογές της Τ.Α. ώστε το φθινόπωρο να ψηφιστεί και να ξεκινήσουν οι διεργασίες για την συγκρότηση των νέων συνδυασμών και των υποψηφίων δημάρχων που θα ηγούνται αυτών.
Σε γενικές γραμμές η Κυβέρνηση προτείνει:
Εκλογή δημάρχου – περιφερειάρχη με ποσοστό 50 + 1 από την πρώτη Κυριακή.
Ο αριθμός των δημοτικών συμβούλων του κάθε δήμου να αναδεικνύεται με βάση τα εκλογικά αποτελέσματα του κάθε συνδυασμού από την πρώτη Κυριακή των εκλογών και να παραμένει ο ίδιος άσχετα με το αποτέλεσμα των εκλογών της δεύτερης Κυριακής.
Θα επιτρέπονται οι συνεργασίες συνδυασμών τη δεύτερη Κυριακή των εκλογών οι οποίες και θα αποτυπώνονται και στην διοίκηση του δήμου. Να σημειωθεί ότι σήμερα δεν επιτρέπονται «ανοικτά» οι συνεργασίες και δεν προβλέπεται να χρησιμοποιηθεί ως αντιδήμαρχος δημοτικός σύμβουλος συνδυασμού της αντιπολίτευσης που έχει ανεξαρτητοποιηθεί.
Δεν θα υπάρχει πλαφόν εκλογιμότητας όπως με το 3% που ισχύει με τις βουλευτικές εκλογές. Το ποιοι συνδυασμοί θα εκπροσωπούνται στο Δημοτικό Συμβούλιο θα αναδεικνύονται με βάση το «μέτρο» εκλογής που έχει ο κάθε δήμος.
Με το υπάρχον εκλογικό σύστημα, ο δήμαρχος εκλέγεται από την πρώτη ή τη δεύτερη Κυριακή με απλή αναλογική, δηλαδή με ποσοστό 50% + 1 αλλά δεν συμβαίνει το ίδιο και με τους δημοτικούς συμβούλους.
Ειδικότερα ο νικητής συνδυασμός των εκλογών καταλαμβάνει τα 3/5 των εδρών του Δημοτικού Συμβουλίου και τα υπόλοιπα 2/5 μοιράζονται οι υπόλοιποι συνδυασμοί της αντιπολίτευσης βάσει των ποσοστών τους. Η ρύθμιση αυτή έγινε προκειμένου ο δήμαρχος να μπορεί να ασκεί διοίκηση μέσα από τις αποφάσεις και την κριτική του Δημοτικού Συμβουλίου αλλά ταυτόχρονα να μην προβληματίζεται να υλοποιήσει το έργο του εξαρτώμενος από …ισχνές πλειοψηφίες. Άλλωστε με το ισχύον σύστημα για σοβαρές αποφάσεις σε κάθε δήμο, όπως σύναψη δανείων κ.α. απαιτείται ενισχυμένη πλειοψηφία του Δημοτικού Συμβουλίου.
Ως αποτέλεσμα της αλλαγής που προωθεί η κυβέρνηση στον εκλογικό νόμο για τους δήμους θα είναι η υποχρεωτική συνεργασία του κάθε νικητή συνδυασμού με άλλους μικρότερους συνδυασμούς προκειμένου να μπορεί να διοικήσει τον Δήμο.
Η ΚΕΔΕ, από την πλευρά της, αντιδρά σε αυτές τις αλλαγές δηλώνοντας ότι δεν συζητά τροποποιήσεις στον εκλογικό νόμο, χωρίς προηγουμένως να έχουν γίνει οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις στον Καλλικράτη με βασικότερες αυτών το ξεκαθάρισμα των αρμοδιοτήτων μεταξύ δήμων και περιφερειών και την ενίσχυση με πόρους και αρμοδιότητες του θεσμού.
Το βασικό επιχείρημα αντίδρασης της ΚΕΔΕ απέναντι στις προθέσεις της κυβέρνησης είναι ότι όσοι δήμαρχοι δεν καταφέρουν να εκλεγούν από την πρώτη Κυριακή θα καταστούν «όμηροι» της μειοψηφίας η οποία θα τους εμποδίζει να εκτελέσουν το πρόγραμμα τους. Να σημειωθεί ότι μέχρι το 2007 η ΚΕΔΕ ήταν υπέρ της απλής αναλογικής.
Ζήτωσαν οι συνεργασίες
Ερωτήματα πεπειραμένων αυτοδιοικητικών επισημαίνουν σε μια πρώτη προσέγγιση του θέματος ότι τα σημεία – κλειδιά του νέου συστήματος είναι:
Πώς θα εκλέγονται δήμαρχοι και περιφερειάρχες, αν θα υπάρχει δηλαδή δεύτερος γύρος όπως ισχύει σήμερα και
Πώς θα διοικούνται δήμοι και περιφέρειες στην περίπτωση που ο πρώτος συνδυασμός δεν έχει απόλυτη πλειοψηφία στις εκλογές, άρα με απλή αναλογική δεν θα έχει και πλειοψηφία στο δημοτικό ή περιφερειακό συμβούλιο αντίστοιχα.
Εύλογες ανησυχίες αφού σύμφωνα με το σενάριο που έχει κυκλοφορήσει, η κατανομή των εδρών θα γίνεται με απλή αναλογική αλλά θα προβλέπεται δεύτερος γύρος για την εκλογή δημάρχων και περιφερειαρχών στην περίπτωση φυσικά που ο πρώτος συνδυασμός δεν εξασφαλίσει το 50,01% των ψήφων την πρώτη Κυριακή.
Αυτό όμως σημαίνει ότι για να εξασφαλίζει πλειοψηφία στο συμβούλιο και να υλοποιεί την πολιτική του ο περιφερειάρχης και ο δήμαρχος θα πρέπει να αναζητούν συνεργασίες και με άλλες παρατάξεις πέραν της δικής τους.
