Η εορταστική περίοδος είναι μια καλή δικαιολογία για να φάει κάποιος περισσότερο, να πιεί και να διασκεδάσει. Αυτό όμως έχει και συνέπειες: μία βασική είναι τα εντερικά αέρια. Στις άμεσες συνέπειες της υπερκατανάλωσης τροφών και ποτών είναι ο τυμπανισμός που προκαλεί αέρια. Ο περισσότερος κόσμος όμως ντρέπεται να μιλήσει για αυτό.
Προκαλούν κάποια φαγητά περισσότερα εντερικά αέρια από άλλα;
Ο τυμπανισμός και το φούσκωμα που προκαλούν τροφές, όπως τα όσπρια, κυρίως τα φασόλια, συμβαίνει επειδή καταναλώνουμε σύνθετους υδατάνθρακες. Υπάρχουν άφθονοι σε φασόλια και όσπρια, αλλά βρίσκονται επίσης σε φρούτα και λαχανικά, γαλακτοκομικά προϊόντα, κρέας, αλκοολούχα ποτά και άλλα τρόφιμα.
Αυτές οι ενώσεις δεν μπορούν να διασπαστούν στο λεπτό έντερο, όπου αφομοιώνονται τα περισσότερα τρόφιμα, επομένως περνούν «ανόθευτα» στο παχύ έντερο. Εδώ, πλήττονται από περίπου 2 κιλά βακτηρίων, τα οποία ζυμώνουν τα άπεπτα τρόφιμα. Το αναπόφευκτο υποπροϊόν είναι τα εντερικά αέρια.
Τα μικρόβια του εντέρου είναι ιδιαίτερα ζωηρά ειδικά στην υπερβολική ποσότητα υδατανθράκων. Η γαλοπούλα, τα λαχανάκια Βρυξελλών, τα κρεμμύδια, τα αποξηραμένα φρούτα, το κόκκινο κρασί, που είναι άφθονα στα χριστουγεννιάτικα τραπέζια, περιέχουν όλα θειικά άλατα, τα οποία είναι το βασικό συστατικό των πιο επιβλαβών αερίων του εντέρου.
Πόσα αέρια είναι φυσιολογικά;
Αυτό είναι δύσκολο να το πει κανείς γιατί πρέπει να βασιστεί σε ειλικρινείς απαντήσεις. Μελέτες που ζητούν από τους εθελοντές να παρακολουθούν τα δικά τους αέρια υποδεικνύουν ότι 10 έως 20 την ημέρα είναι ένα φυσιολογικό όριο. Ωστόσο, ο Terry Bolin από το Πανεπιστήμιο της Νέας Νότιας Ουαλίας, στην Αυστραλία, διαπίστωσε ότι οι άνδρες αερίζονται κατά μέσο όρο 12 φορές την ημέρα ενώ οι γυναίκες 7, κάτι που μπορεί να οφείλεται στη γυναικεία τάση να καταστέλλουν την κίνηση αυτή από συστολή.
Άλλες έρευνες δείχνουν ότι οι υγιείς άνθρωποι εκκρίνουν μεταξύ 0,4 και 2,5 λίτρων αερίων καθημερινά. Ωστόσο, δεν προκαλούνται όλα αυτά από τα τρόφιμα. Περίπου το ήμισυ του συνολικού όγκου προέρχεται από αέρια που καταπίνονται. Παρόλα αυτά, το τι τρώει κάποιος κάνει τεράστια διαφορά. Για παράδειγμα αυτοί που ακολουθούν μια «μεσογειακή διατροφή» έχει βρεθεί ότι παράγουν δυόμισι φορές περισσότερα αέρια «ανά πρωκτό».
Τι υπάρχει μέσα στα αέρια;
Ακόμη και η μη εκπαιδευμένη μύτη μπορεί να διαπιστώσει ότι η σύνθεση των εντερικών αερίων ενός ανθρώπου είναι πολύ μεταβλητή. Το ποσοστό κατάποσης αερίων μπορεί να είναι πολύ υψηλότερο για άτομα με εθισμό για παράδειγμα στα ανθρακούχα ποτά. Αυτά τα αέρια είναι κυρίως άζωτο και οξυγόνο. Το υπόλοιπο, που παράγεται από βακτήρια του εντέρου, είναι κυρίως υδρογόνο, μαζί με διοξείδιο του άνθρακα και μεθάνιο.
Τι προκαλεί τη δυσοσμία στα εντερικά αέρια;
Όπως σε κάθε μυρωδιά, η οσμή προέρχεται από μικρές ποσότητες οξέων μορίων. Ο ειδικός σε θέματα τυμπανισμού Μάικλ Λέβιτ στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα, έχει εντοπίσει τη βλαβερότητα σε τρία θειούχα αέρια, τα οποία μαζί αντιπροσωπεύουν λιγότερο από 1 μέρος/ 10.000 μιας αποβολής αερίου. Με τη βοήθεια δύο σταθερών «κριτών οσμής», ανακάλυψε ότι η ισχύς ενός ανθρώπινου αερίου προέρχεται από το υδρόθειο, το αέριο που χαρακτηρίζεται ως «σάπιο αυγό». Το συνολικό αποτέλεσμα, ωστόσο, εξαρτάται από το πώς αναμειγνύεται με δύο άλλους κύριους ένοχους: τη μεθανοθειόλη, που μυρίζει σαν «λαχανικά που έχουν αποσυντεθεί» και τη μυρωδιά του διμεθυλοσουλφιδίου.
Είναι τα σιωπηλά εντερικά αέρια πιο «δύσοσμα»;
Τα ανθρώπινα αέρια αν και περιγράφονται συχνά ως «ρεψίματα του πρωκτού» μοιάζουν περισσότερο με σφύριγμα. Όσο μεγαλύτερη είναι η ένταση και η πίεση του αέρα που διέρχεται από το πίσω μέρος, τόσο πιο δυνατός είναι ο θόρυβος. Αντίθετα, ο χαμηλός όγκος και η πίεση δημιουργούν έναν πιο διακριτικό ήχο. Είναι όμως πιο επιβλαβές ένα σιωπηλό αέριο; Ίσως. Ο Μάικλ Λέβιτ διαπίστωσε ότι στην περίπτωση των γυναικών η σύσταση των αερίων περιέχει σημαντικά πιο οξύ υδρόθειο από ό,τι στους άνδρες και έτσι οι ειδικοί κρίνουν ότι είναι πιο δύσοσμα τα αέριά τους.
Οι γυναίκες τείνουν επίσης να παράγουν λιγότερο φούσκωμα από τους άνδρες. Ίσως λόγω καταστολής – υποδηλώνοντας ότι είναι επίσης πιο πιθανό να ελέγχουν την πίεση των αερίων τους για να αποφύγουν να τραβήξουν την προσοχή.
Είναι πραγματικά εύφλεκτα τα εντερικά αέρια;
Κάποιων ανθρώπων όντως είναι. Ο Γκλεν Γκίμπσον, ο οποίος κατασκευάζει μοντέλα εργασίας του ανθρώπινου παχέος εντέρου στο Πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ, στο Ηνωμένο Βασίλειο, λέει ότι όλοι όσοι έχουν αέρια εμπίπτουν σε μία από τις δύο ομάδες: αυτούς που έχουν «δύσοσμα αέρια» και αυτούς που έχουν «εύφλεκτα αέρια». Περίπου το ένα τρίτο των ανθρώπων εντάσσονται στην δεύτερη κατηγορία, με βακτήρια που παράγουν μεθάνιο στο έντερο.
Το μεθάνιο είναι άοσμο και ιδιαίτερα εύφλεκτο. Στην πραγματικότητα, σε συγκεντρώσεις πάνω από 4 ή 5 % μπορεί να είναι εύφλεκτο, οπότε είναι ευτυχές το γεγονός ότι τα ανθρώπινα αέρια αναμειγνύονται με τον ατμοσφαιρικό αέρα και έτσι αραιώνεται το μεθάνιο σε ασφαλή επίπεδα.
Είναι καλύτερα να αερίζεται κανείς ή όχι;
Κάθε μέρα, το έντερό παράγει 20 ή περισσότερα λίτρα αερίου. Σχεδόν όλα είτε ανακυκλώνονται από τα βακτήρια στο παχύ έντερο ή απορροφώνται στο σώμα και αποβάλλονται κατά την εκπνοή.
Όσον αφορά το κομμάτι που απομένει, υπάρχουν ενδείξεις ότι το δύσοσμο υδρόθειο αποτρέπει τη φλεγμονή στο έντερο, ίσως μειώνοντας τον κίνδυνο για νόσους του εντέρου μεταξύ αυτών και του καρκίνου. Οπότε ίσως θα ήταν πραγματικά καλό κάποιος να συγκρατεί μέσα του αυτό το κομμάτι. Ωστόσο, υπάρχει και η άποψη που λέει ότι το υδρόθειο είναι τόσο τοξικό όσο το κυάνιο και καλύτερα «να απαλλαγούμε από αυτό».
Σε κάθε περίπτωση, οι ειδικοί συμφωνούν ότι για τους περισσότερους ανθρώπους τα αέρια δεν είναι κάτι το ανησυχητικό, απλά είναι μία ένδειξη ότι υπάρχουν υγιή βακτήρια στο έντερο.
Με πληροφορίες του New Scientist
