Όσες φορές κι αν έχω παρευρεθεί στο πανηγύρι της Ζωοδόχου Πηγής στη Παναγία Γκαρικά της Κερατέας, εντυπωσιάζομαι το ίδιο όπως τη πρώτη φορά πριν πολλά χρόνια, καθώς το δημοφιλέστατο στο τοπικό πληθυσμό ξωκκλήσι είναι κτισμένο σε ένα λοφίσκο σε μια πολύ όμορφη τοποθεσία με απέραντη θέα στο καταπράσινο τοπίο από πεύκα, ελαιόδεντρα, περιβόλια και αμπέλια.
Ο ναός των μεταβυζαντινών χρόνων του 18ου αιώνος, έχει υποστεί αρκετές ανακαινίσεις και μετατροπές, με πρώτη ανακαίνιση το έτος 1865. Βρίσκεται μέσα σε ένα μεγάλο περίβολο που τον σκιάζουν ψηλά πεύκα περιτριγυρισμένος από ψηλό μαντρότοιχο κι ένα πρόσφατα κατασκευασμένο το 2002 πέτρινο καμπαναριό με 6 καμπάνες στην είσοδο του περιβόλου.
Είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου και παρόλο που δεν είναι δισυπόστατος ναός, εορτάζει και της Ζωοδόχου Πηγής, στο πανηγύρι της οποίας μαγειρεύεται το πατροπαράδοτο στιφάδο. Το φαγητό ετοιμάζεται σε ειδικό κτίσμα ΒΑ του περιβόλου του ναού. Την παραμονή της γιορτής αρχίζει η προετοιμασία, για το βράσιμο του κρέατος σε μεγάλα καζάνια, το οποίο θα ξεκινήσει τις πρώτες πρωινές ώρες και μοιράζεται ανήμερα, οπότε και ακολουθεί παραδοσιακό γλέντι, καθώς πλήθος κόσμου κάθεται στα τραπέζια που έχουν στηθεί ολόγυρα στο μεγάλο περιβάλλοντα χώρο.
Το έθιμο του μοιράσματος δηλαδή φαγητού, λέγεται κουρμπάνι ή κορμπάνι για τους ντόπιους και συναντάται και σε άλλες πόλεις των Μεσογείων (Σπάτα) αλλά και σε διάφορες ελληνικές πόλεις. Η λέξη έχει σημιτική προέλευση και σημαίνει θυσία, παρότι το έθιμο έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα, τη λατρεία του δωδεκάθεου και τις Διονυσιακές τελετές. Με τον Χριστιανισμό το έθιμο υπέστη αλλαγές και στην πατροπαράδοτη μορφή του συνδέθηκε έντονα με τη λατρευτική ζωή, ενώ οι θυσίες και οι χρηματικές προσφορές εννοούντο σαν προσφορά στον Άγιο ή στην Παναγία.
Το Γκαρικά δεν αποτελεί προσωνύμιο της Παναγίας αλλά της ευρύτερης περιοχής, αλλά κατά τον πρώην δήμαρχο Κερατέας Σταύρο Ιατρού αποτελεί προσωνύμιο της Παναγίας, από την αρβανίτικη λέξη γκούρ-κα (=πέτρες έχει) δηλαδή η Παναγία που έχει πέτρες, προφανώς βασιζόμενος στη χαρακτηριστική πέτρινη τοιχοποιία του ναού (εσωτερικά και εξωτερικά).
Η χαρακτηριστική γαλήνη του τοπίου, η πανέμορφη θέα, η απεραντοσύνη που αντικρίζει το βλέμμα όσων λατρεύουν τη φύση κι η πίστα για τους χορευτές, αποτελούν τα πλέον εντυπωσιακά ενσταντανέ της συμμετοχής σ’ αυτό το ειδυλλιακό πανηγύρι.
